Bursa, seneler sonra bir ilki yaşadı. Belediye işçileri, yaklaşık 1989 temizlik grevinden sonra aradan geçen 36 yıl sonra bu kez ulaştırma grevi ile tanıştı.

Bursa Ulaşım Toplu Taşıma İşletmeciliği (BURULAŞ) bünyesinde çalışan 2 bin 850 personeli kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmeleri, tarafların uzlaşamaması nedeniyle grev kararıyla sonuçlandı.

Ekim 2024 ayından bu yana süren ve sözleşme tarihi 2025 Ocak ayında biten Burulaş çalışanları için toplu iş sözleşme görüşmeleri yaklaşık 6 aydır devam ediyor. Taraflar belirli aralıklarla bir araya gelip, “neler yapılabileceğini, yeni toplu iş sözleşmesinin nasıl ve hangi maddelere göre, hangi rakamlarla imzalanabileceğine” dair toplantılar yaptılar.

Bu toplantılardan tarafların birbirlerine sundukları maaş, özel haklar ve sosyal haklarla ilgili tekliflerde bir türlü uzlaşma sağlanamadı. Bu nedenle de İş Kanunu gereği işçilerin temsilcisi olan Türk-İş’e bağlı Demiryolu İş Sendikası grev kararı aldı.

Aslında, bu grev kararını almak öyle kolay olmadı. Her iki tarafta son ana kadar, hatta önceki gece 19 Mayıs tarihinde son ana kadar uzlaşma çıkacağı umuduyla birbirleriyle teklifleri müzakere etmeye, görüşmeye devam etti.

Grevin başlamasıyla beraber tarafların yaptıkları açıklamalar şöyle;

İşveren Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey; “Burada bu arkadaşlarımızın da yine belki grev de dahil olmak üzere, yani kendi zorunlu olarak arkadaşlarının etkisiyle grev yapıyor, ancak birçoğunun bana söylediği işine dönme isteği var. ‘Biz işimize dönmek istiyoruz, siz verdiğiniz teklifte duruyorsanız ve orada o teklifi yapıyorsanız, o rakamlar doğruysa biz işimize dönmek istiyoruz’ diyorlar. Fakat üzülerek belirteyim ki, bazı arkadaşlarımız grev kırıcılığı ya da şantaj ve tehdit ile o arkadaşların işine dönmesine engel oluyorlar” ifadelerini kullandı.

Şu anda Bursaray’da yüzde 100'e yakın kapasiteyi yakaladıklarını belirten Bozbey, “Bursaray tamamen çalışıyor. Her bir arkadaşıma teşekkür ediyorum. Verdiğimiz sözlerle aynı noktadayız. Çalışanımız memnuniyetini göstererek işinin başına geçti. Otobüslerle ilgili 18 körüklü otobüste ve 12 metre araçlarımızla yaklaşık 125 aracımız çalışıyor. Onunla birlikte 1500 e yakın halk otobüsü faaliyette. Sabah belki 1-2 saat sorun yaşandı ancak gitgide çalışanların tümü dışarıda kalıp işinin başına dönecektir. Temizlik işçilerime teşekkür ediyorum. Birçoğu işine başladı. Amacımız grevin şu an itibarıyla sona ermesi. Israrlıyız ve bu teklifimizi de Bursalılarla açık açık paylaşıyoruz. Teklifimizde samimiyiz" dedi.

İşçi, emekçi kesimini temsil eden sendika yönetiminin ise yaptığı açıklama şöyle;

Demiryol-İş Sendikası Adapazarı Şube Başkanı Cemal Yaman, yetkili oldukları Burulaş işletmesinde çalışan sendika üyesi çalışanlar için ücretlerdeki yetersizlik nedeniyle grev kararı aldıklarını belirterek, "Yapılan görüşmelerde ilk teklifte istediğimiz maaş zammı oranında yüzde 47’ den yüzde 34'e kadar indik. Bu arada emek zammı, haftalık 40 saat çalışma, yemek parası, risk tazminatında anlaşma sağlanamadı. Büyükşehir Belediyesi otobüs şoförlerine yüzde 30 vatmanlara yüzde 25, bakım personeline yüzde 25, temizlik ve güvenlik personeline yüzde 20 teklif ettiler. 40 saat çalışma, yemek parası risk tazminatı gibi taleplerimiz kabul görmedi. İstanbul, Sakarya ve Kocaeli'nde aynı mesleği yapan arkadaşlarımız 40 saat çalışıyor. Sabah 04.30 a kadar anlaşma sağlanamadı. Verilen teklifin üzerinde zerre kadar ilerlemediler. Nuh dediler, peygamber demediler" diye açıklamalarda bulundu.

Şimdi, Bursalı olarak, Bursa’ya toplu taşıma hizmeti veren Burulaş’ı işe giderken, eve giderken, hastaneye giderken, okula giderken, parka, bahçeye giderken, düğün, derneğe giderken kullanan vatandaşlar olarak, Bursa halkı olarak durumu daha iyi anlayabilme adına uygulanan maaş miktarlarını öğrenmekte fayda var.

2025 yılı başında burulaş çalışanlarının maaşları,
en düşük maaş: 50.000 tl,otobüs şoförü maaşı: 62.300 tl, tren sürücüsü maaşı: 73.800 tl
bakım formeni maaşı: 78.360 tl,
Demiryol-İş Sendikası'nın talep ettiği %47'lik maaş artışı kabul edilirse, maaşların olması gereken miktar; en düşük maaş: 73.500 tl, otobüs şoförü maaşı: 91.581 tl, tren sürücüsü maaşı: 108.486 tl, bakım formeni maaşı: 115.195 tl.

İşveren Büyükşehir Belediyesi’nin grev öncesinde sendikaya yaptığı son teklif şöyle açıklandı;

Bozbey, “1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere teklif edilen ücretler; tren sürücülerimize net 73 bin 886 TL, bakım formenlerimize net 79 bin 576 TL, şoförlerimize net 62 bin 300 TL, temizlik görevlilerimize ise net 50 bin 508 TL’dir. 1 Temmuz 2025 tarihinden geçerli olmak üzere teklif edilen ücretler ise; tren sürücülerimize net 84 bin 237 TL, bakım formenlerimize net 90 bin 951 TL, şoförlerimize net 69 bin 585 TL, temizlik görevlilerimize net 56 bin 637 TL’dir. Bu rakamlar BURULAŞ’ın cebinden çıkan net maaşlardır. Bu ücretler işçimizin hakkıdır. Mali disiplinimizi düşünerek, bu ekonomik şartlara rağmen verdiğimiz iyi bir ücrettir. Birçok yerde bu ücreti çalışanlar alamamaktadır.”

Bu teklife sendikanın yorumu şöyle oldu;

62 bin 300 tl olarak lanse edilen şoför maaşı net maaş değil. Yemek, yol, çocuk eğitim yardımı, yakıt yardımı, bayram parası, ikramiye hepsi içinde. Herkes bayram da 10 gün izin yaparken buradaki şoför arkadaşlar sadece 1 gün izin yapıyor. Kazalardan kaynaklı hasar kesintisi, tazminat, hak kaybı, trafik cezası hepsi şoför arkadaşlardan kesiliyor.

Herhangi bir yan ödemenin olmadığı ayların şoför arkadaş mesai yapmadan çalışırsa vergi dilimi etkisiyle alacağı maksimum maaş 38-40 bin tl olur. İşin riskleri o kadar çok ki mesela aylardır kaza nedeniyle hapiste olan sürücü var. Maaş falan almıyor bu sürücü arkadaşlarımız. Çalışan şoförler kendi aralarında para toplayıp yardımcı olmaya çalışıyorlar. Yine çeşitli sebeplerle mahkemelerde yıllarca uğraşan şoförler var. Hiçbir hukuki destek falan da almıyor bu insanlar.

Bursa kamuoyun da hakkını arayan tüm burulaş emekçilerine karşı bir algı oluşturuldu ama tamamen yanlış bir tutum bu. Teklif edilen rakamlar çokmuş gibi görünüyor ama işin aslı kesinlikle bu şekilde değil. Fabrika da çalışan bir işçi için servis ve yemek bedeli maaş olarak gösterilebilir mi?”

Basın meslek ilkeleri, halkın haber alma özgürlüğü ilkeleri ve Anayasal dayanaklara baktığımızda, herhangi bir konuda, olayların tam ve kesin olarak anlaşılması adına, her iki tarafında söylem ve açıklamaların yer alması çok önemli. Bu nedenle, Bursa’nın ulaşımında başlayan grev ve halkın, vatandaşın mağdur edilmemesi adına yapılan uygulamalarla ilgili her iki tarafında düşüncelerini yazdım.

Şimdi, Bursalı bir vatandaş olarak, yaşanılan bu olaylara baktığımızda, etrafımızda bulunan pek çok kişi, emekli maaşlarının 14 bin liradan başlaması, asgari ücretin 22 bin lira olmasına dem vurarak yapılan pazarlıkta telafuz edilen rakamlara yönelik çeşitli eleştirilerde bulunuyorlar.

Bazıları, olaylara doğru bakış açısı getirenler yerden göğe kadar haklılar. Ama, işçilerin, emekçilerin sırf grev başlattıkları ve talep ettikleri ücretlerde direttikleri iddiasıyla, olayları ideolojik boyutlara çekip, siyasi kavga haline getirmek isteyenlere dikkat edilmesi lazım. Çünkü, iş, ekmek ve aile geçimi için çalışanların siyasi tercihleri ne olursa olsun, çalışmaya hakkı vardır.

Bazılarının, greve başlayan işçilerin AKP’li olduklarını öne sürüp, “bunların hepsini işten çıkarın” diye sosyal medya ortamlarında veya siyasi ortamlarda yaptıkları açıklama ve yazdıkları ifadeler, toplum barışı, iş barışı ve siyasi barışı tehlikeye sokabilecek eleştiriler olabilir. Dikkat edilmeli.

Çok şükür ki, ulaşım grevine rağmen Bursalılar yolda kalmadı. Kestel Belediyesi, sabahın erken saatlerinde okullar, hastaneler, kent merkezi için otobüsler kaldırırken, ilerleyen zamanlarda ise tren seferlerinin normale dönmeye başlamasıyla Bursa rahat bir nefes aldı.

Beklentimiz, her iki tarafından sağduyulu ve halkın çıkarlarını, kentin çıkarlarını ön planda tutup, makul bir seviyede, vatandaşa eziyet çektirecek zamlara yol açmadan bu grevin anlaşma ile noktalanması ve son bulması.

Açıklamalara bakıldığında, maaş zamlarında anlaşmanın sağlandığı, sosyal haklar ve yan ödemelerle ilgili anlaşmazlık olduğu anlaşılıyor. Umarım, bu konularda en kısa zamanda çözümlenir.