Eğitim şart. İnsanların belli bir seviyeye gelmesi, hizmet edebilmesi, insanlar arasındaki ilişkilerde bilgi, tecrübe sahibi olabilmesi adına eğitim gerekiyor. Hem de şart.

Ülkemizdeki eğitim sistemi, çocukların henüz dört yaşına girdikleri zaman anaokulu ile devlet gözetiminde başlıyor. Zorunlu eğitim 12 yıl. Yani, her çocuğun en az lise mezunu olması için devlet eğitim sistemini zorunlu kılmış. Çünkü, eğitimsiz insanların, ülkeye, topluma ve kendilerine fayda sağlamayacağı görüşü hakim.

Gerçekten de beşikten mezara kadar eğitim sloganı için çok güzel uygulama. Ülkemizde, gençlerin en büyük ideali ise yüksek eğitim. Üniversite eğitimi. Bunun içinde çok yol yürümeleri ve bazı sınavları geçmeleri lazım. Bir yanda YÖK (Yüksek Öğretim Kurulu) var. Diğer yanda ÖSYM sınavları.

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezince (ÖSYM) düzenlenen 2025 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (2025-YKS) yerleştirme istatistiklerine göre, Türkiye'deki üniversitelerin lisans ve ön lisans programlarına 778 bin 298 aday yerleşti, işte boş kalan kontenjan sayısı...

Sınav sonrası yerleştirme puanı hesaplanan 2 milyon 310 bin 599 adayın 1 milyon 412 bin 734'ü tercih yapma hakkı elde etti. İki rakam arasındaki fark, 888 bin 865 öğrenci oldu. Bir başka değerlendirme ile yaklaşık 900 bin öğrenci, sınavlarda başarı elde edemedi.

Sınavlarda başarılı olup tercih hakkı kazanan adaylardan 677 bin 391'i örgün lisans ve ön lisans programlarına, 100 bin 907'si ise Açıköğretim Fakültesi lisans ve ön lisans programlarına yerleşti. Lisans ve ön lisans programlarına yerleşme hakkı kazanan aday sayısı toplam 778 bin 298 oldu.

Devlet ve özel vakıf üniversitelerinin lisans programlarında 30 bin 153, ön lisans programlarında devlet üniversitelerinde 43, vakıf üniversitelerinde ise 17 bin 281 kontenjan boş kaldı. Devlet ve özel üniversitelerde boş kontenjan toplam 47 bin 477 oldu. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve diğer ülkelerdeki üniversitelerin lisans programlarında 5 bin 200, ön lisans programlarında 861 olmak üzere 6 bin 61 kontenjan boş kaldı.

ÖSYM'nin paylaştığı bilgilere göre, öğrenim durumuna göre başvuran ve yerleşen aday sayılarına bakıldığında, 2025-YKS'de lise son sınıf öğrencisi düzeyinde tercih yapan 394 bin 450 adaydan 234 bin 411'i bir yükseköğretim programına yerleşti. Bu adayların 133 bin 700'ü lisans, 87 bin 740'ı ön lisans, 12 bin 971'i AÖF programlarında öğrenim görme hakkı kazandı.

Önceki yıllarda bir programa yerleşememiş ve bu yıl tercih hakkı kazanan 727 bin 693 adaydan 391 bin 517'si bu yıl bir yükseköğretim programına yerleşti. Daha önce yerleşen ve bu yıl da bir yükseköğretim programını kazanan 75 bin 328 adayın 21 bin 309'u lisans, 35 bin 321'i ön lisans, 18 bin 698'i ise AÖF programlarında öğrenim görme hakkını elde etti.

Daha önce bir yükseköğretim programını bitiren ve bu yıl sınava katılarak tekrar bir yükseköğretim programını kazanan 55 bin 916 adayın 20 bin 525'i lisans, 20 bin 206'sı ön lisans, 15 bin 185'i AÖF programlarına yerleşti. Daha önce yükseköğretimden kaydı silinen ve bu yıl tercih hakkı elde eden 21 bin 126 adayın ise 4 bin 198'i lisans, 7 bin 475'i ön lisans, 9 bin 453'ü AÖF programlarını kazandı.

Üniversite kapıları açan yeni öğrencilerin okul türlerine bakıldığında yerleştirme puanı hesaplanan düz lise öğrencisi 337 bin 27 adayın 102 bin 480'i, Anadolu lisesi öğrencisi 920 bin 684 adayın 323 bin 192'si herhangi bir yükseköğretim programına yerleşmeye hak kazandı. Fen liselerinden 61 bin 436 adayın 29 bin 80'i, özel fen liselerinden 33 bin 277 adayın 16 bin 429'u ön lisans veya lisans programlarına yerleşti.

Yabancı dil ağırlıklı liselerdeki 3 bin 243 adaydan 1241'i, özel liselerdeki 12 bin 367 adaydan 4 bin 365'i ve yabancı dilde eğitim veren özel liselerden 182 bin 888 adaydan 85 bin 175'i herhangi bir yükseköğretim programına yerleşti.

İmam hatip liselerine bakıldığında ise 207 bin 483 adaydan 132 bin 418'i tercih yaptı. Tercih yapanlardan 75 bin 595'i üniversite öğrencisi olmaya hak kazandı. 36 bin 407'si lisans, 22 bin 905'i ön lisans programlarına yerleşirken, 16 bin 283 öğrenci AÖF programlarını kazandı.

Herhangi bir bölüme yerleşemeyen ve puanları yüksek olan öğrenciler ise 5 Eylülde kayıtların tamamlanmasının ardından boş kalan kontenjanlar için yeniden ek tercih yapabilecekler.

Üniversite kazanan adaylar ise ek tercihlerden yararlanamayacak. YKS yerleştirme işlemlerinde istatistiklere göre devlet üniversitelerinde tıp, diş hekimliği, eczacılık ve hukuk programlarının tamamı doldu. Mühendislik bölümlerinin doluluk oranı yüzde 97’yi aşarken öğretmenlik programları ise yüzde 95 olarak gerçekleşti.

Mühendislik programlarında doluluk oranı yüzde 97'yi aşarken, öğretmenlik programlarında yüzde 95 olarak gerçekleşti. Yükseköğretim sisteminde istihdam odaklı başlattığımız dönüşüm kapsamında hayata geçirdiğimiz yapay zekaya, yeşil dönüşüme, sağlık ve tarımda dijital teknolojilere dayalı programlara adaylar büyük ilgi gösterdi.3'ü lisans, 24'ü ön lisans olmak üzere bu yıl ilk kez açılan 27 programda tek bir kontenjan gençlerimizi kutlar, sonuçların hayırlı olmasını dilerim" ifadelerini kullandı.

Liselerden mezun olan öğrencilerin başarılarına baktığımızda ise yerleşim sayılarına göre nerede ise yarı yarıya eğitim dışında, mezuna kaldıkları konuşulmaya başlandı. Evet, ülkemizde YÖK’ün gözetiminde olan Yüksek eğitim ile lise dahil Milli Eğitimin, devletin gözetiminde olan orta öğretim arasındaki başarı oranları yine tartışılmaya başlandı.

Ülkemizin birde yurt dışı eğitimle ilgili diploma tanıma ve denklik meselesinde kronikleşen inatlaşma ve çözüm bekleyen sorunları mevcut. Sayıları yüz bini aşmış durumda. Olaylara nasıl ve nereden bakıldığına göre yorumlama farklılıkları olsa bile artı eksi toplama ve sonuçlara göre 2025 sınav sonuçları ve öğrencilerin eğitim kurumlarına yerleştirilmesinde öğrencilerin eğitimle ilgili beklentilerine yüzde yüz çözüm getirilmediği gerçekliği ortada.