Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla ve Halkbank’tan kullanılan Cansuyu kredilerinin can yakmaya başlaması üzerine bir süredir bu konuyla ilgili yazılar yazıyorum.

İYİ Parti Bursa milletvekili Selçuk Türkoğlu’da benim yazılarım ve saha çalışmaları sırasında esnafın kendisine yandığı dertleri birleştirip, TBMM başkanlığına vermiş olduğu soru önergesi ile Kanun teklifi konusundaki haberlerimizi de siz değerli okurlarıma iletmiştim.

Konu, aynen çok çetrefilli ve bankanın “ben devlet bankasıyım, istediğim gibi hareket ederim!” şeklindeki inatlaşması, erken ödeme yapan esnafa, ödeme sırasında alamadığı faizleri bir sonraki takside yansıtmasıyla ilgili olarak da Kooperatiflerin sessiz kalıp herhangi bir işlem yapmamaları.

Esnafın ve sanatkarlarımızın kredi konusunda sahipsiz bırakıldığı izlenimin verilmesi ve bunu fırsat bilen bankanın da istediği gibi at koşturmaya devam etmesi iddiaları.

Bayram talili sırasında görüştüğüm bazı iktidar AK Parti milletvekilleri, bu konunun haksızlık olduğunu ifade ettiler. Tabi, iktidar oldukları içinde pek fazla konuşamıyorlar. Çünkü, banka kendilerine bu talimatların böyle hareket edileceğine ve bankanın karının artırması için ne gerekiyorsa yapılmasına göz yumulacağına dair siyasi iktidarın sözlerin verilmiş olabileceğinden şüphe ediliyor.

Sözün kısası, her zamanki gibi olan yine esnafa ve el emeği göz nuru ile geçimini sağlamaya çabalayan sanatkarlarımıza oluyor.

Yargıtay 11. Hukuk dairesi yeni bir karar almış. Benzer durumda, kredi taksitlerini erken ödeyip kapatan bir banka müşterisine artı faizleri ve istihbarat ücreti adı altında yeni ödemeler çıkarmış.

Vatandaş, olayı yargıya taşımış. İlk derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi, bankayı haklı bulmuş. Zaten, işin işine banka girince ve bu banka da devlet bankası olunca, bazı yargı ve mahkemelerce devletin zarar etmesine yol açılmaması düşüncesiyle böyle kararlar verildiği iddiaları çok fazla konuşuluyor.

Bu vatandaşımızda yılmamış. Dava Yargıtay’a taşınmış. 11. Hukuk Dairesi esnaf kredilerine de emsal olabilecek ve bütün banka kredilerine emsal olabilecek bir karara imza atmış.

Bölge Adliye İstinaf Mahkemesinin davacının istemlerini ret eden kararı oybirliğiyle bozulmuş.

Yargıtay demiş ki;

“Kredi kullanım esnasında alınmayan istihbarat ücretinin erken ödeme nedeniyle alınması da mümkün değildir. Davacıya 2016,2017 yıllarında kredi kullandırılmış. Bu arada istihbarat ücreti alınmamış. Daha sonra Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası 20 Şubat 2020 tarih ve 2020/4 sayılı tebliğ ile getirilen düzenleme neticesinde bankalar tarafından tahsil edilen istihbarat ücretinin erken ödeme nedeniyle alınması mümkün değildir. Bu nedene kararın bozulması gerekmektedir.”

Konuyu öğrenir öğrenmez hemen tanıdığım hukukçulara, hakimlere, savcılara ve avukat arkadaşlarıma olayın nasıl değerlendirilmesi gerektiğini sordum.

Hepsinin verdikleri cevap aynı idi; hiçbir banka kanunda yer olmayan tahsilatları yapamaz. Erken ödeme sırasında alınmayan her türlü ücretin faizler dahil sonradan tahsil edilmesi kanunlarımıza aykırıdır.

Tamam. Kanunlarımız, Hukuk, akıl ve mantık böyle söylüyor. Halkbank haricindeki bütün bankalarda, kredi erken ödemelerinde faiz tahsilatı yapmıyorlar.

Ama, Halkbank yetkilileri, esnaf kredilerinde böyle uygulama yapmadıklarını, senelerdir erken ödenen taksitlerde alınmayan faizlerin bir sonrası ödemeye yansıtılıp tahsil edildiğini ifade ediyorlar. Bunun da hükümet politikası olduğunu ileri sürüp, iktidarı, dolayısıyla Mahalli seçimlerde emeklinin, işçinin, esnafın tepkisini çekip oy kaybeden AK Parti’yi suçluyorlar.

Bankanın birde kendi kendine aniden faiz artımına gitmesinin de kanuni dayanağının olmadığını savunan hukukçu arkadaşlarım, olayların iktidarın şemsiyesi altında, kamu bankasının daha fazla kar elde edebilme adına esnaf ve sanatkarın alın terine göz dikilmesi olarak yorumluyorlar.

Bu konu çok dikkatli olunması gereken bir mesele. Öyle, “esnaf aldığı kredinin bedelini ödesin!” düşüncesinde olan üç beş tane kredi kefalet kooperatifi yöneticinin ve banka görevlilerin el birliği ve iş birliği içinde attığı kazıkların hesabının sorulmayacağı anlamına gelmiyor.

Özellikle, AK Parti’nin 2002 yılında iktidara gelirken söylediği, “Yokluklar, Yolsuzluklar ve Yasaklarla mücadele” ilkesine tam ters bir uygulama var.

Zaten Banka kredilerinde bankaların yaptığı yasa dışı uygulamaları da Yargıtay 11. Dairesi görmüş. Alınan bu karar bunun en güzel ispatı. Delili.

Şimdi, iktidarı oluşturan siyasilerin tam takır boş bakır olduğu söylenilen devlet hazinesini doldurma adına böyle bir uygulama yapması adil midir? Esnaf ve sanatkarların sırtlarına yüklenmesi, kamu bankası olan Halkbank aracılığıyla yüksek faiz tahsilata zorlamasına bir son vermenin vakti gelmiş geçiyor.

Esnaf ve sanatkarlarımız kendi aralarında yaptıkları konuşmalarda, Cansuyu diye verilen kredinin daha sonra insanların boğazlarını sıkan krediye dönüştürülmesinden dertli. İktidarın da artık bu sıkıntıyı görmesi gerekiyor. Görmemiş gibi yapmaya devam etmesi, bana göre AK Parti’nin de vatandaş kesimlerini küstürmesi, iktidarın sonunun çok yakın olduğunu işaret ediyor.

Öyle, Esnaf Kredi Kooperatifi genel başkanını ve esnaf odaları birliği başkanının oğlunu milletvekili yapıp, sanki bütün esnafın AK Parti’ye bağlandığını düşünmek siyasetin iyi okunmaması anlamına geliyor. Kimse, kendisine zarar verenleri kim olursa olsun sırtında taşımak istemez.

Esnaf ve sanatkarlarımız dertlerine çare olacak siyasilerin kararlarını bekliyorlar. Elbet bir gün hak, hukuk ve adalet yerini bulur.