Bu bilgiyi sizinle ilk kez paylaşıyorum; 2014 yılında arkadaşımız Aykut Güngör’ün çektiği fotoğraflarla gündeme gelen İznik Gölü içindeki bazilikada kazı yapan ekip, bugüne kadar bazı tarihi eserlerin yanısıra 4 bin adet sikke bularak yetkililere teslim etti.

Sikke bulduklarını sakladılar; çünkü ‘lakabı defineci’ olan bazı çok ünlü kişiler (ÇÜK) maalesef o bölgede cirit atıyorlardı. Korumalıydılar.

Devlete düşen, bugünden itibaren korumayı artırmak olmalı.

Bazilika hakkında biraz bilgi vermem de gerekiyor.

Havadan fotoğraflama çalışmaları sırasında, Askania Gölü olarak anılan İznik Gölü’nün kıyıdan yaklaşık 20 metre açığında tespit edildi bazilika. Günümüzde “Senato Sarayı” olarak tanımlanan bu anıtsal yapı, yaklaşık 30×19 metre boyutlarında, diğer bir ifade ile yaklaşık 600 metrekarelik bir alanı kaplıyor.

Yapılan keşiflerde bazilika planı, kullanılan malzeme ve ölçüleri ile Roma İmparatorluğu toprakları genelinde yaygın olarak uygulanan ‘Erken Hıristiyanlık dönemi kiliselerinden biri’ olduğu kesin. Bazilikanın yakındaki bir benzeri, günümüze kadar ulaşabilmiş en eski kilise olarak kabul edilen Hagia Sophia (Ayasofya) Kilisesi.

Aziz Neophytos adına yapılan bazilikanın, İznik Gölü’nün sularına MS 740 yılındaki depremle gömüldüğü tahmin ediliyor. Hristiyanlık kutsal kitabı İncil'in yüzlercesi toplatılarak Matta, Markos, Luka ve Yuhanna isimleri ile 4 taneye düşürüldüğü ve diğerlerinin yakıldığı 1. konsil (İznik Konsili) bu bazilikada yapıldı.

Böylesine önemli bir tarihin tanığı olan bazilikanın hemen yakınlarında ya da içinde -henüz bulunmadı- bazı önemli din büyüklerinin lahit içinde mezarları da olmalı.

Altın haç, kolye, kılıç, asa, tespih ve altın işlemeli kutsal kitap ya da kitaplar çıkabilir. Ceylan derisine yazılı incil ya da inciller de bulunursa; İznik Hristiyanlar için bir Hac merkezine dönüşür.

BOZBEY PLANLARA HAKİM

18 Ekim 2024 günü gerçekleşen ‘Başkan İznik’te’ programını izlemek için gazeteci arkadaşlarımızla ilçeye gittik. Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, 2014 yılında keşfedilen ve aynı yıl en önemli 10 keşif arasında gösterilen ‘İznik Su Altı Bazilika Kilisesi’nin, Birinci Konsil’in kabulünün 1700’üncü yılı olan 2025 yılında ziyaretçilerine kapılarını açacağını söyledi. Papa Francis’in de katılacağı kesinleştiğine göre; 2025’te İznik’e binlerce Hristiyan gelecek demektir.

Tarihi bir sürecin kıyısında geziniyoruz ve ‘dinlerarası diyalog’ için 2025 yılı bir fırsat olabilir.

Papa’nın geleceği tarihte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bir program yaparsa eğer; Bursa bir kez daha dünyanın gündemine oturabilir.

Yüzlerce gazeteci, onlarca televizyon kanalı, yazarlar, gözlemciler, din adamları, Diyanet İşleri Başkanlığı, dünyanın her yerinden papazlar, hacı olmak isteyen insanlar falan derken İznik (Nicea) belki de o gün 100 bin kişinin ayak bastığı bir coğrafya haline gelir.

Onca insanı -Bursa da dahil olmak üzere- misafir edecek durumda değiliz henüz. Yatak kapasitemiz belli.

YATAK KAPASİTESİ

Kültür ve Turizm Bakanlığı belgeli işletme sayısı 104, oda sayısı 7 bin 058 ve yatak sayısı da 14 bin 381. Yatırım belgeli oda sayısı bin 582 ve yatak sayısı ise sadece 3 bin 256.

Belediye ruhsatlı tesis sayısı 219 ve yatak sayısı da 14 bin 610. Toplam yatak sayımız 32 bin 247 olduğuna göre; ‘Bursa inanç turizmine hazır’ diyemeyiz.

En kısa sürede İznik yakınlarında kamp ve karavan tesislerinin sayısı artırılmalı, çelik konstrüksiyon otel ve motel inşaatları başlatılmalıdır. Pansiyon olarak kullanılacak evler bugünden belirlenerek uluslararası tatil sitelerinde ilan edilmelidir.

KELES BEBEKLERİ

Kamp ve karavan kurulacak alanlarda su, elektrik, internet, wc ve restoran olmalı; gece ve gündüz güvenlik elemanları sağlanmalıdır.

İznik-Yenişehir arasında otobüs ve minibüs sayısı artırılmak zorundadır. Turizm şirketleri de daha bugünden İznik için özel destinasyonlar hazırlamalı, hediyelik eşya üretiminde ‘fark’ yaratılmalıdır. Bu aşamada ‘Keles Bebekleri’ el sanatları kurslarıyla üretilebilir. Yerel yemek ustaları, göl balıklarını tanıyan aşçılar, rakı mezeleri, şarap tadım evleri, kerevit ve yayın balığı üretimi, çevre temizliği, 3-4 dil konuşabilen rehberler, o inanca uygun görseller bugünden hazırlanmalıdır.

Eğitim hayatı boyunca savaşları öğrenen ve ‘Aslan yürekli Rişar’ adı beyinlerine nakşedilen ahalinin davranış kodları da mutlaka ele alınmalıdır. Her Cuma namazında gelecek olan insanların misafir oldukları anlatılmalıdır.

2025 yılı İznik ve Bursa için önemli bir yıl. Doğru işler yapar, doğru kararlar alırsak gelecek yıllarda yeni bir gelir kapısı da aralanmış olacaktır.

Roma Tiyatrosu, Hisardere Nekropol alanı, Çini Fırınları, Ayasofya ve Su Altı Bazilika Kilisesini korumak durumundayız. Biz ilk düğmeyi doğru ilikleyelim, yani Hristiyanlara bir kez daha insanlık dersi verelim.

Tophane ve İznik’te bulunan sikkeler sergilendiğinde Bursa’nın altındaki derin tarih de zenginleşecektir.