Bizi eğiten, büyüten, gerektiğinde kol kanat geren ailelerimizin, geleceğimizi planlarken genellikle dile getirdikleri motto, “Oğlum/kızım, seni bu yaşa getirdik, bir işin de var… Bir ev bir otomobil alma zamanın geldi” sözüyle klişe halinde tekrar edilir… Araya ‘Artık evlen de torun görelim’ diyen özellikle anne sayısı milyonlarla ifade edilebilir… İşte bu öğütle büyüyen biz garipler de yemeden, içmeden hatta gezmeden hemen bir ev için uğraşır dururuz…

Ev almadan otomobil sahibi olmak isteyenler, bugünlerde gerçek değerin çok üzerinde rakamlarla karşılaşmaya başladılar. Çünkü, dünyayı etkisi altına alan çip krizi, Türkiye'de otomotiv sektörünü derinden etkilemeye devam ediyor. Pandemi, işlerin yavaşlamasına, tedarik sorununun büyümesine ve üretimin aksamasına neden oldu. Piyasada otomobil bulunmaması ise satışlara olumsuz yansıdı ve yeni yöntemler uygulanmaya başlandı… Sıfır araçlar, ikinci el olarak satışa sunuluyor…

Türkiye'de 2021 yılının ekim ayında otomobil satışları yüzde 46.9 oranında geriledi ve 40 bin adet seviyesinde gerçekleşti. Eylül ve ekimde etkisini artıran tedarik sorunu kasımda da devam ediyor. Piyasada otomobil yok. Bekleme süresi iki-üç ay.

2020 başından bu yana yaşanan tedarik sorunu otomotiv sektöründe değişimlere de yol açtı. Otomobil alım satımı pek çok kişi ve kurum tarafından cazip bir iş haline getirildi…

UYANIKLAR DEVREDE

Başta bazı galericiler olmak üzere ‘uyanıklar’, lansman döneminde özel fiyatla bayiden aldıkları otomobilleri ikinci elde daha yüksek fiyatla satmaya başladılar. Bayi fiyatıyla galeri fiyatı arasında 30-40 bin TL'ye varan farklar görülmesi olağan hale geldi… Piyasada dengeler bozulurken, otomotiv firmalarına olan güven de sarsıldı. Bu durum firmaları harekete geçirdi. Piyasada fiyatları yükselten ve haksız kazanç elde edenleri engellemek için önlemler alındı…

Yapılan araştırmalarda bazı kişilerin farklı bayilerden son 6 ayda 3-4 otomobil alıp daha sonra sattıkları tespit edildi. Ayrıca galerilerin şirket değil kendi adlarına, hatta eşleri ya da anne-babaları üzerine alım yaptıkları da görüldü.

Tüketici Kanunu'na göre otomotiv firmalarının "otomobil satmıyorum" demesi mümkün değil. Ancak yeni yeni oluşturulan ‘kara liste’, ihtiyacı için otomobil satın alan gerçek müşteriyle alıp satanları tespit etmek için ilk önlemlerden biri… Ancak, parasıyla gelen kişiyi engellemek de ticari açıdan pek doğru bir hareket gibi durmuyor…

Para kazanmanın kolay yolunu bulanlar, gençlerin hayalleriyle oynamamalı… Bir ev bir otomobil için yıllarını veren insanların cebine göz dikenlerin gözü çıksın!

XXX

EKMEK FİYATLARI ARTAR

Türk Lirası'nın dolar kuru karşısındaki değer kaybı, yüksek enflasyon ve akaryakıttaki pahalılık, ekmek fiyatlarında olası artışların kapısını açtı… Fırıncı ucuz un bulamaz hale geldi…

Bazı televizyon kanallarında ‘Erzurum'da protesto amaçlı ekmek üretiminin azaltıldığını’ izledim. Un fiyatlarındaki aşırı artışın durdurulmasını talep ediyorlardı… Kendilerince haklıydılar ancak un üreticilerinin girdilerindeki aşırı artıştan bihaber olmalarını beklemiyorum…

Aldığım bilgiye göre; 50 kilogramlık un çuvalının fiyatı iki haftada 200 TL'den 360 TL'ye çıkmış durumda… Fırınlar un alamazsa ekmek de üretilemez… Üretilmeyen ürün nedeniyle ya büyük bir tekel oluşur ya da zamlı ekmek piyasada satılır…

Bu aşamada doğalgaz, elektrik ve su gibi faturalarda devletin indirim yapması gerekiyor… “Pazar günü için 305 TL'ye un aldık, pazartesi için 360 TL istediler” diyen bir fırıncının ayakta kalması mümkün değil…

Doğalgaz ve elektriği yabancı özel şirketten, kullandığı suyu belediyeden alan, işçi çalıştıran, vergi veren, maya, tuz ve katkı maddelerini dolara bağlı fiyattan alan fırın sahiplerinin işi çok zor… Ruhsatlı fırınlarda indirimli fiyatlar gerekiyor… Mesela sanayi tipi doğalgaz yerine ev tipi doğalgaz fiyatı uygun olacaktır…

Bu arada 3-4 aylık vadeli un satışları da bitmiş durumda… Piyasayı dengeleyen BESAŞ da artık zorlanıyor olmalı…