1914-1918 yılları arasında yaşanan I. Dünya Savaşı’ndan ‘yenilgiyle’ çıkmış Osmanlı Devleti’nin ümmeti olan Türk halkı, bir yandan da Ermeni çeteleriyle uğraşmak zorunda kaldı… Halk, Kuvva-i Milliye çatısı altında başlayan ‘İstiklal Savaşı’ndan da yüzünün akıyla çıkmayı başardı. Laik, demokratik, sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyeti Devletini kurdu. Artık vatandaştı, hakları vardı ve özgürdü…
24 Temmuz, Türkiye’nin bağımsızlığını kazandığı, yedi düvele karşı mücadele verilen Kurtuluş Savaşı’nı zaferle taçlandırdığı Lozan Antlaşmasının imzalanmasının 99. yıl dönümüydü… İmzalandığı dönemde tarihi bir başarı olan Lozan Antlaşması, çağdaş Türkiye’nin inşası için atılan çok büyük bir adım olarak görülmeli. Bunlara rağmen Lozan, geçtiğimiz dönemde tartışmalara da sahne oldu. Özellikle ‘bilmeyenler, okumayanlar ve milli şuurdan uzaklaşanların “Antlaşmanın gizli maddeleri var. Madenlerimizi dahi çıkaramıyoruz” yönündeki konuşmalarına zaman zaman denk geldiğimi söylemeliyim… “Hadi göster de bilelim kardeşim” diye karşı çıktım her dönem…
Lozan Antlaşması’nda Türkiye, bir çok konuda taviz vermedi ve cephede kazandığı savaşı, masa başında da istediğini alarak taçlandırdı. Türk heyeti ekonomik konularda da Lozan’da başarılı oldu ve söylediği şartları büyük oranda kabul ettirdi. Lozan anlaşmasıyla birlikte Osmanlı döneminde verilen kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı. Türk gemilerine kendi sularında ticaret yapma hakkı verildi. Duyun-u Umumiye kaldırıldı. Dış borçların ödenmesi planlara bağlandı. “Tam bağımsız Türkiye” sloganları boşuna atılmadı… Bilin istedim…
Lozan Antlaşması’nın ekonomik maddelerini irdeleyelim biraz…
Lozan Antlaşması’nın ekonomik konuları kapsayan maddeleri, ‘kapitülasyonlar, savaş tazminatı, Osmanlı borçları ve gümrük tarifeleri’ olarak özetlenebilir…
Cumhuriyetimizin Banisi, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Lozan görüşmelerine gönderilen heyete kapitülasyonlar konusunda kesinlikle taviz verilmemesini ve koşulsuz şartsız tamamen kaldırılması talimatını verdi. Yabancılara verilen başta ekonomik olmak üzere siyasi, sosyal her türlü ayrıcalığı ifade eden kapitülasyonlar Lozan Antlaşması ile tamamen kaldırıldı. Kabotaj kaldırıldı ve böylece Türk karasularında ticaret yapma hakkı yabancılardan alınarak sadece Türklere bırakıldı. Hatırlayalım; Osmanlı tarafından ilk kapitülasyonlar, 1555 yılında Fransa’ya verilmişti.
Lozan Antlaşması’nın 46. maddesi ile Osmanlı’dan kalan borçların Osmanlı Devleti’nden ayrılan devletler arasında bölüştürülmesi kabul edildi. 47. maddeye göre de Osmanlı borçlarının yıllık ödemelerinin borçlu devletler arasında paylaşımı Duyun-u Umumiye Meclisi tarafından yapıldı.
Anlaşmaya göre Türkiye borçların yüzde 62’sini, 1912 sonrası aldığı borcun yüzde 73.59’unu ödemeyi kabul etti. Toplam borç 82 milyon 456 bin 337, faizleriyle birlikte 107 milyon 528 bin 461 altın liraya denk geliyordu… Türkiye borçları, 1929 yılında ödemeye başladı ve tamamı 1954 yılında kapatıldı.
Gümrükler konusu ayrı bir başlıkta ele alındı… Osmanlı Devleti’nin 1 Eylül 1916 yılında yayınladığı tarifenin 5 yıl süreyle geçerli olması Türkiye tarafından kabul edildi. Türkiye 1929 yılına kadar tarifelerde değişiklik yapmadı.
Savaş tazminatı konusu ise tartışmalı geçti. Çünkü savaşı kaybeden Yunanistan para ödemek istemedi. Yunanistan, daha sonra Karaağaç bölgesini savaş tazminatı olarak Türkiye’ye verdi. Karaağaç, bugünlerde bir dinlenme yeri… Yunanistan topraklarına buradan geçiliyor ve turistleri ağırlıyor…
Osmanlı İmparatorluğu’nun gelirlerinin önceki yıllarda Duyun-u Umumiye idaresine devredildiğini ve yabancı devletlerin Osmanlı maliyesini kontrol ettiğini biliyorsunuz… Lozan ile bu durum ortadan kalktı ve Türkiye ekonomik bağımsızlığını tam olarak kazanmış oldu… Duyun-u Umumiye’nin kalkması Lozan’ın en büyük başarısıdır. Özellikle 1838 yılıyla birlikte batılılara tanınan ekonomik ayrıcalıkların kapsamı genişlemişti…
Lozan öncesi Türkiye’deki liman ve fabrikaların yüzde 85’inin yabancılara ait olduğunu asla unutmayın… Bu durum Lozan ile değişti. Büyük ölçüde millileştirildiler. En büyük başarı milli bir ekonomi yaratma yolunun açılmasıdır…
Geri kalmış beyinler, karanlık düşünceler elbet yenilecek. Aydınlık yarınlara el ele, omuz omuza birlikte yürüyeceğiz.
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Web.tv
Can TOPAKTAŞ
‘Lozan’, tapudur
1914-1918 yılları arasında yaşanan I. Dünya Savaşı’ndan ‘yenilgiyle’ çıkmış Osmanlı Devleti’nin ümmeti olan Türk halkı, bir yandan da Ermeni çeteleriyle uğraşmak zorunda kaldı… Halk, Kuvva-i Milliye çatısı altında başlayan ‘İstiklal Savaşı’ndan da yüzünün akıyla çıkmayı başardı. Laik, demokratik, sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyeti Devletini kurdu. Artık vatandaştı, hakları vardı ve özgürdü…
24 Temmuz, Türkiye’nin bağımsızlığını kazandığı, yedi düvele karşı mücadele verilen Kurtuluş Savaşı’nı zaferle taçlandırdığı Lozan Antlaşmasının imzalanmasının 99. yıl dönümüydü… İmzalandığı dönemde tarihi bir başarı olan Lozan Antlaşması, çağdaş Türkiye’nin inşası için atılan çok büyük bir adım olarak görülmeli. Bunlara rağmen Lozan, geçtiğimiz dönemde tartışmalara da sahne oldu. Özellikle ‘bilmeyenler, okumayanlar ve milli şuurdan uzaklaşanların “Antlaşmanın gizli maddeleri var. Madenlerimizi dahi çıkaramıyoruz” yönündeki konuşmalarına zaman zaman denk geldiğimi söylemeliyim… “Hadi göster de bilelim kardeşim” diye karşı çıktım her dönem…
Lozan Antlaşması’nda Türkiye, bir çok konuda taviz vermedi ve cephede kazandığı savaşı, masa başında da istediğini alarak taçlandırdı. Türk heyeti ekonomik konularda da Lozan’da başarılı oldu ve söylediği şartları büyük oranda kabul ettirdi. Lozan anlaşmasıyla birlikte Osmanlı döneminde verilen kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı. Türk gemilerine kendi sularında ticaret yapma hakkı verildi. Duyun-u Umumiye kaldırıldı. Dış borçların ödenmesi planlara bağlandı. “Tam bağımsız Türkiye” sloganları boşuna atılmadı… Bilin istedim…
Lozan Antlaşması’nın ekonomik maddelerini irdeleyelim biraz…
Lozan Antlaşması’nın ekonomik konuları kapsayan maddeleri, ‘kapitülasyonlar, savaş tazminatı, Osmanlı borçları ve gümrük tarifeleri’ olarak özetlenebilir…
Cumhuriyetimizin Banisi, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Lozan görüşmelerine gönderilen heyete kapitülasyonlar konusunda kesinlikle taviz verilmemesini ve koşulsuz şartsız tamamen kaldırılması talimatını verdi. Yabancılara verilen başta ekonomik olmak üzere siyasi, sosyal her türlü ayrıcalığı ifade eden kapitülasyonlar Lozan Antlaşması ile tamamen kaldırıldı. Kabotaj kaldırıldı ve böylece Türk karasularında ticaret yapma hakkı yabancılardan alınarak sadece Türklere bırakıldı. Hatırlayalım; Osmanlı tarafından ilk kapitülasyonlar, 1555 yılında Fransa’ya verilmişti.
Lozan Antlaşması’nın 46. maddesi ile Osmanlı’dan kalan borçların Osmanlı Devleti’nden ayrılan devletler arasında bölüştürülmesi kabul edildi. 47. maddeye göre de Osmanlı borçlarının yıllık ödemelerinin borçlu devletler arasında paylaşımı Duyun-u Umumiye Meclisi tarafından yapıldı.
Anlaşmaya göre Türkiye borçların yüzde 62’sini, 1912 sonrası aldığı borcun yüzde 73.59’unu ödemeyi kabul etti. Toplam borç 82 milyon 456 bin 337, faizleriyle birlikte 107 milyon 528 bin 461 altın liraya denk geliyordu… Türkiye borçları, 1929 yılında ödemeye başladı ve tamamı 1954 yılında kapatıldı.
Gümrükler konusu ayrı bir başlıkta ele alındı… Osmanlı Devleti’nin 1 Eylül 1916 yılında yayınladığı tarifenin 5 yıl süreyle geçerli olması Türkiye tarafından kabul edildi. Türkiye 1929 yılına kadar tarifelerde değişiklik yapmadı.
Savaş tazminatı konusu ise tartışmalı geçti. Çünkü savaşı kaybeden Yunanistan para ödemek istemedi. Yunanistan, daha sonra Karaağaç bölgesini savaş tazminatı olarak Türkiye’ye verdi. Karaağaç, bugünlerde bir dinlenme yeri… Yunanistan topraklarına buradan geçiliyor ve turistleri ağırlıyor…
Osmanlı İmparatorluğu’nun gelirlerinin önceki yıllarda Duyun-u Umumiye idaresine devredildiğini ve yabancı devletlerin Osmanlı maliyesini kontrol ettiğini biliyorsunuz… Lozan ile bu durum ortadan kalktı ve Türkiye ekonomik bağımsızlığını tam olarak kazanmış oldu… Duyun-u Umumiye’nin kalkması Lozan’ın en büyük başarısıdır. Özellikle 1838 yılıyla birlikte batılılara tanınan ekonomik ayrıcalıkların kapsamı genişlemişti…
Lozan öncesi Türkiye’deki liman ve fabrikaların yüzde 85’inin yabancılara ait olduğunu asla unutmayın… Bu durum Lozan ile değişti. Büyük ölçüde millileştirildiler. En büyük başarı milli bir ekonomi yaratma yolunun açılmasıdır…
Geri kalmış beyinler, karanlık düşünceler elbet yenilecek. Aydınlık yarınlara el ele, omuz omuza birlikte yürüyeceğiz.