Kürşad İşçimen değerli bir dostumuz, ve çok yönlü bir insandır, müzik ile ilgilen naif bir kişilik ve bunun yani sıra Afat gönüllüsü olarak yaptığı çalışmalar ile kalbimiz de ayrı bir yer edinmiştir. İnsan hayatına değer veren ve kendi dünyasında bunu zirveye koyup, müziğin insan ruhunu en duygusal yönüyle, yaşamın çirkefliğinden arındırıp bambaşka bir boyuta taşıdığı iç dünyasın dan dışa yansıttığı, bağlama çalarken paylaştığı videolarını izliyorduk sitesinde. Bağlama ile buluşmasını ve bu konuda sorulan soruları sorup cevaplarını aldık. Yazıyı yazarken hafızamdan rahmetli Yıldıray Çınar'da geçti. Vefatından önce "tüm Anne ve Babalara sesleniyorum, ne olur çocuklarınıza en az bir tane enstürman alın ve onu çalmasını öğrensin, bunu çalan çocuk vatana, millete faydalı dürüst bir insan olur." demişti. Kürşat İşçimen ile yazı konusunda bu enstantaneyi de hatırladım, çok doğru söylemişti Rahmet ile andığımız Yıldıray Çınar.

Bağlamaya (Saz) Dair sorular ile başlıyoruz

-Öncelikle , mesleği müzisyenlik olup başka geliri olmayan ve pandemi dolayısıyla, festival konserlerin, cafelerin, mekanların kapanmasıyla yaklaşık 15-16 aydır işsiz kalan evine ekmek dahi almakta zorlanan, Mecbur kalıp enstrümanını dahi satmaya kadar giden  tüm müzisyenlerin bu sıkıntılarını üzüntüyle paylaşıyorum..

-Neden başka bir enstrüman değil de, Bağlama?

-Müzik bir çok insanın yaşam biçimi, kültürünü, duygusunu yansıtan bir Gereç, argüman olarak görüyorum. Çocukluğumdan beri Türk halk müziğine ilgim daha fazla ve bu makamın icrası genelde yüzde sekseni bağlama ile çalındığı için.

-Bağlama da çoğu parçada farklı ses tonları çıkıyor, bazı parçalar neden daha hoş geliyor?

-Eserler Uzun sap, Divan uzun sap, kısa sap, cura, kopuz gibi Sazlar ile gerçekleştiriliyor. Ben şu an kısa sap bağlama çalıyorum. Bazı türküler uzun sapla çalındığı gibi kısa sapla çalınabilir ama çaldığınız türkü yöresi , makamı önemli örneğin; Ege, iç Anadolu yöresi zeybek veya bozlak genelde uzun sap ile çalınıyor. Uzun sapta genelde kara düzen dediğimiz genelde saz alt tel grupta bulunan üç telin üzerinde perdelerin üzerinde parmağın gezdirilmesi ve perde sayısı , kısa sapa göre fazla olması. Yani ses aralığının daha geniş olması.Kısa sap bağlama ise sapın yani klavyenin uzun sapa göre dört perde kısa olması Si(bemol) Do notalarının ilk perdelerde olmaması. Kısa sap bağlamada genelde deyiş, semah daha çok özgün müzik yani halk dilinde türkü çalınır.Bunu için Uzun sap ve Kısa sap bağlamaları kötü ve iyi diye kıyaslamak çok yanlıştır!! Ancak teknik ve ses olarak kıyaslayabiliriz. Hepsini tadı verdiği duygu, ses tınısı çok farklıdır.

Ses ve kalite bakımında teknik olarak bir kaç madde ile sıralarsak,

1. Öncelikle teknenin ağaç kalitesi;

 Oyma tekne, yaprak tekne olarak

(Dut, maun, ardıç, kelebek, ceviz, kestane daha birçok ağaç çeşiti)

2. Bağlamanın tekne boyuna, solistin sesine göre Akort düzeni

3. Bağlama teli kalitesi

4. Perde aralıkları veya ayarları gibi bir çok maddeler ile sıralayabiliriz

 -Kısa sap mı? Uzun sap mı? Alınmalı hangisi daha kolay öğrenilir?

-Az önce dediğim gibi hangi yöreye veya makama (Hüseyni, kurdi, Hicaz, şelpe, bozlak gibi) ait müzik daha çok tercihiniz ise ona yakın bir bağlama seçmeniz lazım.

Toplumda bilinç olarak yerleşmiş Uzun sap öğrenmesi, kısa sapa göre daha zordur. Ben bu kanıya katılmıyorum. Evet kısa sapta basit düzende 7 perde arasında gidip geleceksen kısap sap kolaydır. Aslında kısa sapta parmak figürün daha fazla çünkü üç tel grubunuda kullanıyorsun. Çarpmasıdır, çekmesidir, çırpmasıdır, eser içinde arpeji, akorudur, ritimidir gibi birçok neden var. Tabi kısa sap alıştıkça ilerki dönemlerde zor olmaya başlıyor. Bu yüzden her ikisi bağlama da zordur.

Ama!!

Bu sizin gözünüzü korkutmasın, Bunu sizin hevesinizi sakın ola kırmasın. Uzvundan veya görmeden dolayı engeli olup enstrüman çalan insanlar görüyoruz.

Kurs serüvenim çok kısa oldu benim üç ay. Birol Keskin hocamızın ilk kursa başladığımda “Bağlamayı bırakırsan ara verirsen Bağlama sana küser, seni unutur.” demişti hala aklımda.

-Nasıl bir bağlama almalıyım?

-Bu işe yeni başlıyorsanız muhakkak iş bilen biri ile gidip alın veya yaptırın. Yeni kursiyerseniz bağlama tercihini piyasada öğrenci sazı diye geçen sazlar olmasın kesinlikle. Ben de bu konuda mağdur olmuştum. Tabi işin içine girdikçe iler ki dönemlerde öğreniyorsun artık kendi bağlamanı istediğin özelikte seçebiliyor veya yaptırabiliyorsunuz.

-Bağlamayı çalarken neden söyle miyorsunuz.?

-Çocukluğumdan beri Türk halk müziği ile büyüdüm, Türkü dinlemeyi, ve bağlamayı çok seviyorum. Kursa üç ayda toplamda dört defa gidebildim. Sonra pandemi patladı kurs kapandı gerisini Evde kaldığımız dönemlerde solfej ve nota çalışarak, halen yetersiz bile olsa parmak etüdlerine yani egzersizlerine çalışarak geliştirdim. Bağlama da Erdal Erzincan, Musa Eroğlu ,Arif sağ gibi üstadların ve bağlama virtöüzlerini izleyerek görüp yaparak öğrendim. Tabi başta istek, heves, azim gerekli.

Çalarken söylemek gerçekten ayrı bir yetenek. Ses düzgünülüğü veya güzelliği ayrı bu konu.

Ses konusunda yetersiz görüyorum Çalarak söylemek için henüz hazır değilim. Söylemek işi birazda o günkü duyguya, morale bağlı O günkü motivasyonu yakalarsam muhakkak söyleceğimiz günde olacaktır.

-Bağlamayı kursa gitmeden öğrenebilir miyiz?

-Aslında buda yanlış yanaşınmdır. Yani arabayı kullanması bilmeyenin trafiğe çıkması gibi. Kursa gidilsin sanatın hakkını veren hocalar var.

-Bağlama ve müzik hakkında düşünceniz nedir?

-Müzik benim için dünyada evrensel bir gereçtir. Çünkü bir eser dinlediğimizde, söylediğimizde, enstrüman icra ettiğimizde, İnsan olarak belli bir duygu, düşünceye, hüzne kapılıyoruz veya eğleniyoruz, halaya, dansa kalkıyoruz. Bu yüzden müzik evrensel bir dildir benim için.Son olarak bağlama hakkında şunu diyebilirim, hatta bağlama ile sınırlı kalmayarak insanların belli sanata yönelmesi, kendini geliştirmesi çok güzel bir şey. Kendimiz yapamıyorsak bile çocuğumuzu muhakkak bu konuda yetiştirebiliriz. Gönlüm her evde Bağlama, gitar, Keman vb gibi bir çok enstrüman çalan bir bireyin olmasını ister.

Kürşad İşçimen beye teşekkürlerimle.