Kardeş kıskançlığı, küçük yaşlarda kardeş sahibi olan çocuklarda görülen ve ilerleyen zamanlarda davranış ve duygu bozukluğuna neden olan bir durumdur. Kıskançlık aslında doğal bir duygdur fakat aşırısı çevremizdekileri olumsuz yönde etkiler. Amaç kıskançlığı neye duyarsanız duyun paylaşmak istememeden kaynaklanır. Özellikle aile içinde en yaygün görülen ise kardeş kıskançlığıdır. Eğer bu durum aşırıya kaçmadıysa kardeşlerin arasında ufak kıskançlıklar olması endişelendirecek bir durum değildir.

                Burada dikkat edilmesi gereken kıskançlığın gözlenebilen boyutudur. Eğer karşısındakine zarar vereceği boyutta bi durum var ise belli önlemler alınması gerekir. Aksi takdirde diğer çocuğun zarar görmesine ve kıskançlık tutumunu sergileyen çocuğun davranış bozukluğuna neden olabilir. En fazla görülen türde kendisinden sonra katılan yeni aile bireyine karşı olandır. Çünkü ilk çocuk özenle, dikkatle ve yoğun ilgiyle büyütülmüştür. Kardeşin gelişiyle sevgi değil ama ilgi ikiye bölünmek zorunda olur. Bu durumda büyük çocuğun paylaşamama gibi olumsuz davranış durumunu sergilemesine neden olur.

Peki belirtileri nelerdir?

Bunun bir çok belirtileri vardır. En çok görülen ve bariz belirginleşen çocuğun ebeveynleriyle arasına mesafe koymasıdır. Diğer yaygın olan ise çocuğun kardeşine şiddet eğilimlerinin başlaması şeklinde olur. Kardeşini kıskanan ve bu konuda aşırıya kaçan durumlarda parmak emme, altını ıslatma, okula gitmek istememe, uyku sorunları gibi farklı davranışlarda gelişebilir.

Çocuğun üzüntü, öfke, intikam düşüncesi gibi duygu durumları yaşamaları ile kardeşine sevgi, yakınlık hissetme gibi olumlu duyguları hissetmesi aynı anda olarak karışık duyguları aynı anda hissedebilir.

                Çocuk ilgide zirveyi yaşarken kendini ikinci plana atılmış hisseder. Sevilmeme düşüncesine kapılan çocukta yemek yemek istememe görülebilir ve bu durum kilo kaybına yol açabilir. Sürekli kendine ilgi çekme isteği ile kabus görme, sürekli tuvalete gitme gibi bahanelerle dikkat çekmeye çalışabilirler.

                İleri derecede kıskançlıkta çocuklar kardeşlerine fiziksel ve duygusal şiddet gösterebilirler. Kardeşine vurma, oyununu bozma, paylaşmama, oyuncaklarını kırma gibi davranışlarla kardeşinden intikam alma gibi düşüncelerini eyleme dökebilirler.

                Geriye doğru gelişim diye tabir ettiğimiz, çocukta kekemelik, altını ıslatma, yalancı meme isteme, biberonla beslenme, bebek gibi konuşma, emeklemeye başlama, anneye bağımlılığının artması gibi eylemler başlayabilir.

Bu davranıların nedenleri nelerdir?

Kendisine duyulan yoğun ilgiyi paylaşmak zorunda kalması Kardeşin farklı cinsiyette olması Terk edilmişlik hissi ve sevgininde azalacağı kaygısı Çocukla kardeşi arasında kıyas yapılma durumu Kardeşi ile kendi arasında yaş farkının az olması olması Tek çocuk olarak büyümüş ve buna alışmış olması - Büyük çocuğa gereksiz sorumluluklar yüklenmesi Küçük çocuğa karşı aşırı korumacı davranılması Bu davranışı nasıl önlemeliyiz?

                Büyük çocuğa sık sık gülümsemek ve başını okşamak çocuğun yaşadığı kaygıların azalmasına ve endişelerinin yok olmasına neden olacaktır.

                Bu süreçte çocukla olan bağlar kuvvetlendirilmelidir. Çocukla yapılan rutinler arttırılmalı, ikisininde yerinin ayrı olduğu ve sevginin asla bölünmeyeceği konusunda sık sık hatırlatmalar yapılmalıdır.

                Büyük çocuk ile tıpkı yetişkinle iletişim kurar gibi dürüstçe konuşulmalıdır.

                Paylaşma konusu öğretilmelidir. Kardeşlerin herşeyi paylaşabileceği, eşyaları birlikte kullanmanın kötü bir şey olmadığı anlatılmalıdır. Bunu kardeşi ile öğrenen çocuk akran ortamına girdiğindede arkadaşlarıyla sorun yaşamayacaktır.

  Büyük çocuğa fazla sorumluluk yüklenmemeli, büyük olduğu için çocuk olduğu unutulmamalıdır.

         Çocukta olsa her birinin kendi özel alanları olmalıdır ve bu alanlara saygı duyulmalıdır. Çocuğun kendini rahat hissettiği ve gerektiğinde düşünmesi ve sakinleşmesi için alan oluşturulması önemlidir.

         Çocukların birbirlerine karşı fiziksel zarar vereceği durumlar yaşanmadıkça tartışmalarına müdahale edilmesi doğru değildir. Çocuklar kendisini savunmayı ve hakkını aramayı önce kardeşleri ile öğrenirler. Bu gibi durumlarda yardım istediklerinde taraf tutmamalısınız.