Sabahın erken saatlerinde rotamızı bu kez denize doğru çeviriyoruz. Her köşesinde farklı bir medeniyetin ayak izlerinin olduğu bu eşsiz toprakların yüzyıllarca denize açılmış önemli limanlarından biri Germenicopolis.

Barışın simgesi olmuş Mudanya’nın batısına antik tarihin izlerini sürerek Tirilye beldesi ile Eşkel köyü (Daskyleion) arasında yer alan, antik kent ile liman kalıntılarının bulunduğu sırlarını toprağa gömmüş Germenicopolis’e ulaşıyoruz.

Burası Antik çağda Bitinya ülkesi toprakları içinde kalmış her zaman önemli olmuş bir liman.  Roma, Bizans ve Osmanlı zamanlarında da Anadolu’dan  Avrupaya uzanan önemli bir liman olmuş. Antik dönemde; ‘Caesarea Germenice’ diye bilinen yerleşmenin büyük bir olasılıkla burası olduğu tahmin edilmekte.

 Bazı kaynaklarda ise adı, ‘Germenicopolis’ diye de geçiyor. Bir diğer adının da ‘Ruheplatz der Kuh’ olduğuna dair bilgiler de mevcut. O dönemlerde burada ‘sikke’ de kestirildiği biliniyor. Bulunan sikkelerin üzerinde, kabartma ‘inek figürü’ ve ‘Olimpos’ (Keşiş/Uludağ) görülmekte.

 Romalıların ve onlardan sonraki medeniyetlerin at koşturdukları bu topraklar şimdi tarihin en büyük ticaret sırlarını aklıyor belki de. Kalıntıların olduğu alan bugün için kalın bir toprak tabakası altında bulunuyor. Dönem dönem çevrede çanak, çömlek parçaları, tuğla kırıkları ve ucunun birine yakın kısmı delik olan dikdörtgen prizma şeklinde uzun taşlar bulunmuş. Taşların gemileri bağlamak için ‘baba’ amacıyla kullanıldığı tahmin edliyor.

 Burası ile ilgili araştırmalar 1911 yılında Jon Sölch, Plinius ve Corsten gibi arkeolog ve bilim adamları başlatılmış.O dönemler de yapılan araştırmalarda  Daskyleion / Dascilium (Eşkel) ile arasında Gelbes / Odryses ırmağı (Nilüfer Çayı) olduğu belirtilmiş.

Romalılar zamanında (Titus Caesar dönemi) Bitinya ülkesinde yapılan atletizm yarışmalarına katılanlardan biri de; ‘Caesarea Germeniceli Metropones oğlu Tatianos’tur. Yarışmalarda şampiyon olması nedeniyle, bir kahraman gibi karşılanan Tatianos ‘a hemşehrileri kendisi için yazılı bir anıt sütun dikmişler. Bahsi geçen bu mermer kaide de o yarışmalardan bahsedilmekte ve aynı zamanda dünya atletizm tarihine ışık tutacak bir buluntu. Bu mermer sütun şimdi ‘Yaylacık’ köyünde bulunmakta. Adı geçen kişinin I. ile III. yy. lar arasındaki yıllar içinde yaşadığı sanılıyor!

Tarihi Kapanca Limanı; ilk çağdan cumhuriyetin ilk yıllarına kadar İstanbul (Konstantinopolis) ile Kite (Ürünlü) ve Prusa (Bursa) arasındaki ulaşımın sağlanmasında bir bağlantı noktası oldu. Bursa ovasında ve Kite çevresinde yetişen ürünler İstanbul’a veya daha başka yerlere yelkenli ya da kürekli gemilerle buradan gönderiliyordu.

İstanbul’dan veya diğer yerlerden gelen mallar da buradan kervanlarla Kite’ye ve Bursa’ya ulaştırılıyordu. Liman yakınında bulunan kilise kalıntısı (Aya Yani) ve yakınındaki tepe üzerinde bulunan yel değirmeni kalıntısı buranın aynı zamanda büyükçe bir yerleşim yeri olduğunun göstergesi.

Kapanca limanı, 1970’li yıllara kadar İstanbul’a, başta soğan olmak üzere, diğer sebze meyvelerin gönderildiği bir iskele olarak kullanıldı.

 Mudanya’ya 19, Tirilye’ye 9 km. uzaklıkta bulunan bu tarihi liman Güneybatısındaki Yalıçiftlik köyüne ise 3,5 km. mesafede.

Kapanca’nın asıl merkezinden 300 m. kadar ilerisinde çevre halkının ‘Ayani’ (Aya Yani ya da Aya İrini olabilir.) dediği bir kilise harabesi mevcut zaman zaman define avcıları tarafından zara verilmiş olsa da tarihin sesini fısıldıyor kulaklarınıza. Ayani kalıntılarından tepe altına doğru ilerler ken  bir mağara bulunuyor kim bilir belki de zamanın da depo olarak kullanılmış. Kilisenin 300-400 metre kadar daha batısında, aradaki tepeciğin hemen öbür yüzünde ‘Ketendere’ denilen küçük akarsu yıllardır bu tarihe şahitlik etmiş. Derenin denize yakın kısmı, aynı zamanda antik çağdan beri küçük gemilerin ve kayıkların rüzgarlı havalarda, dalgadan korunmak için sığındıkları bir doğal liman. Karşıdaki İmralı adası ile Armutlu yarımadası adeta selamlıyor yüzyıllardır. Farklı bir gün geçirip tarihe yolculuk yapmak isterseniz Kapanca Limanı’nı sizi bekliyor.