Ekonomide olup bitenlere yakından bakmaya devam ediyoruz. 2020 yılını “Coronavirüs öncesi ve sonrası” diye ikiye ayırmak zorundayız. Edindiğim izlenim ve bilgilere göre; bu yıl ve gelecek yılın ortalarına kadar hiçbir şey eskisi gibi olmayacak… İnsanlar asgari olanaklarla yaşamaya çalışacak…

2019 yılını moral vererek, çeşitli önlemler alarak ve sanayicinin isteklerini hükümete ‘rapor’ olarak aktararak geçiren Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Başkanı İbrahim Burkay, pandemi (salgın) sonrasında ‘En Hızlı Hareket Eden Oda Başkanı’ sıfatını, bence hak etti. Kısa Çalışma Ödeneği, ucuz kredi, sanayiciye özel destekler, BUTEKOM, Model Fabrika ve MESYEB’deki yenilikler, internet üzerinden toplantılar, bazı ödemelerdeki ertelemeler ve Ankara ile iletişimdeki başarısı, Burkay’ı diğer oda başkanlarından ayrıştıran özellikler…

Hatırlayın; BTSO istihdam seferberliği ilan etmiş ve sanayicinin 120 bin yeni işçi alacağını açıklamıştı. İşler yolundaydı o zamanlar… İşsizler bayram etmiş, evlerde pastalar, börekler pişmişti… Bakkallar bile ‘veresiye defterlerindeki rakamlara aldırmadan işsizlere yeni kredi açmıştı… Fabrika önlerinde beklemeye başlayanlar, İŞ-KUR’a adını yazdıranlar, siyasi figürlerden aracı olmalarını rica edenler şimdi evlerinden çıkamaz hale geldi…

Bırakın çıkmayı yan komşusu işsiz kaldığında bir ‘Geçmiş olsun’ demeye bile gidemiyor kimse. Büyük bir sessizlik hakim her yerde. Herkes ‘Ölüm korkusu’ yaşıyor. Çoluğuna çocuğuna ekmek bulmakta zorlananlar, coronavirüs bulaşmasın diye maske arıyor, kolonya döküyor, dua ediyor artık…

Yetişmiş işgücünü kaybetmek istemeyen iş insanları ise gıda kolileri ve sağlık araç-gereçleri için devreye girdiler son dönemde. Açılan yardım kampanyasına milyonlarca TL bağış yapan oda ve borsalar arasında BTSO ve Ticaret Borsası da var.

Bu arada; ‘Kısa Çalışma Ödeneği’ ise çok işe yaradı. Maaşının yüzde 60’ını alan işçinin dayanma gücü kaybolmuyor… Günlük 39.24 TL ödeme alanların varlığı ise yürek burkuyor…

Kim ne derse desin bu hem ekonomik hem de sosyal bir girdap içindeyiz ve buradan çıkış için zaman gerekiyor…

İktidar, bu dönemde 200 milyar Liralık destek ve teşvik paketi açıkladı. “İşçinizi çıkarmayın” çağrısı ise tam olarak yerine geldi mi bilemiyorum. Türkiye son iki ayda 60 milyar Lira yeni para bastı ve likidite konusunda yaşanan sıkıntı aşıldı.

Türkiye doğrudan yatırım almak zorunda olan bir ülke dostlar… Yabancı sermaye yeni teknoloji getirecek, hammadde kullanacak ve istihdam sağlayacak; Ki, ekonomide hareket başlayabilsin…

Pandemi öncesinde Bursa’daki kuruluşlarda 670 bin kişi çalışıyor(du). İstatistiklere göre; her yıl 120 bin kişi çeşitli nedenlerle işini bırakıyor. Bursa’da ilave 80 bin istihdam için 200 bin kişiyi işe almak gerekiyor. Bunun 120 bini işten çıkarsa 80 bin işçi işine sarılıyor… Şimdi çalışan sayısı çok düştü ve bundan sonra da bu işsizlik sürekli hale gelebilir. Yemeyen, içmeyen, sendika üyesi olmayan, uyumayan ve asla eylem falan yapmayan robotlar da devreye girerse neler olabileceğini varın siz düşünün…

Dünya bu konuda ‘Vatandaşlık Maaşı’ üzerinde duruyor. İşini çeşitli nedenlerle kaybedenlere hükümetin maaş vermeye başlayacağı yıllar çok uzakta değil. ‘İşsizlik Fonu’ pekala kullanılabilir. Ancak insanın ‘Can sıkıntısı’ nasıl giderilecek, psikolojik yapısı nasıl korunacak bilemiyorum.

Planlarınızı bundan sonra kısa dönemler için yapmayın. Uzun vadeli yatırımlar, güven duyacağınız alanlar, internet altyapısı olan girişimlere yönelmeniz gerekiyor. Stratejik alanlara para harcayacak olan sanayicilerin sayısı çok fazla değil, biliyorum. Savunma sanayi bile dijital ortamlardan besleniyor. Eğitim, spor, güzel sanatlar ve alışveriş için hazırlanan sitelere çok iş düştü ve gelecekte daha da çok iş düşecek artık… İnşaat ve turizm sektörleri hep olacak; Ancak, onları tek elde toplayacak girişimler hız kazanacak.

Türkiye, kendi geleceğini başka ellere ve devletlere bırakmadığı sürece her zaman başarıyı yakalar.

Sizin Mustafa Kemal Atatürk gibi bir lideriniz var. O’nu anmaya devam edin ama anlayın artık…