SGK Emeklilik işlemleri isimli bir site var, aralıklı olarak takip ediyoruz. Vatandaşlar ise bazı sorular soruyor, cevabını bildiğimiz konuda biz de aydınlatıcı cevaplar yazıyoruz arada.

1965 doğumlu bir hanımefendi hiç sigortalı olmamış, ancak bir yerlerden ev kadınlarının emekli edileceğini duyup "nasıl emekli olabilirim.?"  Diye sormuş.

Biri cevap vermiş "50 yıl evli kalıyorsunuz. Tarlada bahçede evde ebenizin rutubetli yerini görüyorsunuz ama kimseyi memnun edemiyorsunuz. Çocuklar kendi hayalinin peşinde, koca kendi hayalinin peşinde... Herkes hayatını yaşıyor, koca emekli oluyor, kendi sosyal çevresi, kendi harcaması, kendi bütçesi, kariyeri oluyor ama kadın öyle mi? ne sosyal güvence ne emeklilik ne de kıymet bilen bir eş, bir dost, bir çocuk. Neyi yetirdiğini neye katlandığını ilk kırk yaş sendromunda fark ediyor ama asıl sızı 50'den sonra başlıyor. Sabah sabah neden bu moddayım henüz bilmiyorum ama şunu da söylemezsem ofiste yediğim poğaçalar boğazıma dizilir: 25 yıl evli kalıp iki çocuk büyüten kadını 58 yaşında emekli etmeyen düzenin de kozmos cezasını versin. Bir kadını kendi evinde ev hizmetlisi gösterip sigortasını yatıramıyorsunuz. Neden? Çünkü o evi tuvaleti banyoyu içi dışında kokuşuk çamaşırı yıkamak ütülemek yemek yapmak ve herkesi sabah uğurlayıp akşam karşılamak kadının zorunlu kamu hizmeti. Diyecektim, demedim."

Bu vatandaşın haricinde yorum yazanların büyük çoğunluğu ise işi hakaret boyutuna getirmiş neredeyse, 1965 doğumlu bir kadının bir umut diyerek "nasıl emekli olabilirim?" Sorusuna cevaplar böylesine olmamalıydı, bu hanımefendinin yerine, Anneniz, ablanız, kardeşimiz, eşiniz, kuzeniniz veya ilerde kızınız da olabilir değil mi. Fakat her ne hikmetse, şu sosyal medya da öyle lağım ağızlı geniş ve büyük bir kitle var ki her yerde bunlar ve her konuya hiç bilmedikleri halde yorum yazıp hakaret ve küfür ediyorlar.

Çeşitli nedenlerden dolayı iş hayatında olamayan kadınlar için emeklilik yolu nedir?

Emeklilik için prim, yıl ve yaş şartı bilindiği üzere istenen ilk şartlar arasında bulunuyor. Yani bir yerde çalışmak veya söz konusu primleri ödemek gerekiyor. Fakat hiç çalışma imkanı olmayan ev kadınları da düzenlemeye göre emekli olabiliyor. Ev hanımlarının emekli olmasının üç yolu var:

1) Doğum borçlanması,

2) Vergisiz esnaflık,

3) İsteğe bağlı sigorta.

EV KADINLARI ÇALIŞMADAN NASIL EMEKLİ OLUR?

Ev hanımlarının emekli olabilmeleri için yerine getirmeleri gereken koşullar, güncel olarak şöyle sıralanmıştır:

• 50 yaşını doldurmuş olmak

• Sosyal Güvenlik Kurumu ile bir bağlantısı olmamak

• Belirli bir süre çalışmış olan ev hanımlarının emeklilik hakkı elde edebilmeleri için, ev hanımlarının emeklilik başvurusu yaptıkları esnada SGK ya da BAĞKUR ile bağlarının olmaması.

• 1995 yılından önce evlenmiş olmak (25 yıldır evli olunması gereklidir.)

• Malullük ve yaşlılık maaşı almıyor olmak

• Gelir vergisine tabii olmama.

Annelere sağlanan önemli bir ayrıcalık olan doğum borçlanmasında; doğumdan önce sigortası bulunan kişi, doğumdan sonra boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmını borçlanabiliyor. 3 çocuğa kadar doğum borçlanması yapabilmek mümkün. Böylece 3 çocuğu bulunan anne, toplam 6 yıla kadar borçlanarak 2160 gün prim kazanıyor. 1 Temmuz’dan sonra bu borçlanmanın tutarı aylık 2 bin 70 lira, 2 yıllık yani 1 çocuk için ise 49 bin 680 lira.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA

Sosyal güvencesi olmayan kadınlar, çalışmalarına gerek kalmadan Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurarak kendilerini sigortalı yaptırabilir. Bunun için düzenli olarak her ay prim ödemek gerekiyor. Brüt asgari ücretin yüzde 32’sini yatırarak isteğe bağlı sigortalı olunabiliyor. Bu yıl ödenecek aylık prim tutarı en az 1.760 lira. En yüksek ise bunun 7.5 katı yani 13 bin 200 lira oluyor. Bu yolu seçen emeklilik hakkı kazanabildiği gibi hem kendisi hem de bakmakla yükümlü olduğu kişiler, sağlık hizmetinden de ücretsiz yararlanabilir.

İsteğe bağlı sigorta için aranan şartlar ise şöyle:

18 yaşından büyük olmak.

Zorunlu sigorta gerektiren işlerde çalışmamak.

Sahip olduğu sigorta nedeniyle aylık alıyor olmamak.

‘Gelir Vergisi’nden muaf’ olduğunu belgelemek.

BAĞKUR KAPSAMINDALAR

İsteğe bağlı sigortalılar 1 Ekim 2008 sonrası 4B (Bağkur) kapsamında değerlendiriliyor. İsteğe bağlı sigorta ödeyen bir kişi, aşağıdaki şartları karşıladığında emekli olabilir:

İlk sigorta giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesi olan kişiler, 10 yıllık sigorta süresi ve 3600 gün prim ödeyerek.

İlk sigorta giriş tarihi 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında olan kişiler, yaş haddinden emeklilik için 25 yıllık sigortalılık süresi, 60 yaş ve 4500 gün prim ödemesi yaparak.

İlk sigorta giriş tarihleri 1 Mayıs 2008 ve sonrası olan kişiler, yaş haddinden emeklilik için 63 yaş ve 5400 gün prim ödemesi yaparak.

İsteğe bağlı normal emeklilik için 9000 gün prim ödemesi yaparak.

BAŞVURULAR NASIL YAPILIYOR?

Bu sigorta hakkından yararlanabilmek için bağlı bulunulan sosyal güvenlik il-ilçe müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine gidilerek ya da e-Devlet kapısı üzerinden başvuru yapılıyor. İsteğe bağlı sigorta; müracaatın SGK kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlıyor. Eksik prim günleri borçlanarak tamamlanabiliyor.

ESNAF MUAFLIĞI

Bir başka yöntemle de esnaf muafiyet belgesi alarak, vergiden muaf olunabilir. Vergi kanununda düzenlenen ‘Esnaf Muaflığı’ özellikle ev kadınları için de büyük bir avantaj getiriyor. Motorlu taşıt kullanmamak şartı ile bir işyeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler, gezici olarak bir mesleği icra edenler, evlerde işçi almamak şartıyla üretim yapıp satanlar vergiden muaf esnaf sayılıyor. Bu tür işleri yapanlar vergi dairelerine başvurduklarında ‘Esnaf Muafiyet Belgesi’ alabiliyor. Muafiyet belgesi alan ev kadınları isterlerse sigortalı da oluyor. Belgesi olanlar SGK’ya müracaat ederek bu yıl için 29 gün prim ödeyip 30 gün üzerinden sigortalı oluyorlar.