Tüm çalışanların en büyük hayali emekli kalan ömründe sağlıklı , rahat bir yaşam sürmek. Ancak emekli olabilmek için çalışma hayatına başlangıç tarihine göre belli prim gününü tamamlama ve aynı zamanda yaş şartlarının yerine getirilmesi gerekiyor. Ülkemizde çeşitli durumlarda erken emekli olabilme imkanları var. İşte erken emeklilik için 5 ipucu…

1. Kadınlarda doğum borçlanması

Kadın çalışanlar çocukları üzerinden prim kazanabilirler. Bu imkân 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün yani 6 yıl kazandırıyor. Yaşı ve yılı dolmuş bir anne üç çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Doğum borçlanmasının şartları şöyle:

- Doğumdan önce SSK tescili- Doğumun gerçekleştiği tarihten sonraki iki yıl içinde adına herhangi bir prim yatmamış olmak (Bazı bölümlerinde prim yatmışsa yine aynı süre içinde prim yatmayan süreler borçlanılır.) - Doğumdan sonra iki yıl içinde çocuğun sağ olması.

 2. Askerlik borçlanması

Erkeklerde askerlik süresi emeklilik için yaşı geriye çekerken aynı zamanda prim kazanma imkânı veriyor. Sigortalıların askerlikte geçen sürelerinin tamamını veya bir kısmını para ödeyerek emeklilik sürelerine saydırma imkanları var. Sigortalı olduktan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihi borçlanılan gün kadar geriye gidiyor. Örneğin, sigortalı girişi 1987 olan bir kişi 1 yıl askerlik borçlanması yaparsa sigorta girişi 1986 oluyor ve emeklilik şartları buna göre belirleniyor. Böylelikle en az bir yıl önce emekli olma imkânı bulunuyor.

 3. Kısmi emeklilik

Kısmi emeklilikte 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Ancak kısmi emeklilikte yaş şartı aranıyor. Yaş şartı kadınlarda 58 erkeklerde ise 60'tan başlıyor. Böylece yaşı gelmiş ama çalışma imkânı olmayan sigortalılar kısmi emeklilik imkanıyla beklemeden maaş almaya başlayabiliyor. Bu durum 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerli. Sonrası için ise prim 4500'e yıl şartı 25'e çıkıyor.

 4. Engellilik durumu ve malulen emeklilik

Engelli çalışanlar en az yüzde 40 engellilik durumuna sahip olarak vergi indirimi aldıklarında yaş koşuluna bakılmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle erken emekli olabiliyorlar. Malulen emeklilikte ise sigortalı olduktan sonra ortaya çıkan sağlık sorunları göz önünde bulunduruluyor. Çalışma hayatı içindeyken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler sağlık raporu alarak durumlarını belgelendirdiklerinde bu imkândan yararlanıp emekli olabiliyor. En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün bildirmek şartıyla malulen emeklilik imkânı veriliyor.

 5. Fiili Hizmet Süresi Zammı

Belli meslek gruplarını kapsayan, kanunun Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) diye tarif ettiği bu avantajlı durum ağır işlerde çalışanlar, madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi meslekler için geçerli. Bu avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek erken emekliliğin yolunu açıyor. Yani 12 ay çalışmış kişi 15 ay çalışmış sayılıp, işe girişi 3 ay geri çekiliyor.

Emeklilikte eksik primleri tamamlama formülleri

Emeklilikte eksik primlerin tamamlanmasında ilk akla gelenler askerlik ve doğum borçlanmasıdır. Sigorta girişinden sonra yapılan 3 doğum 2160 gün (6 yıl) kazandırıyor. Sigorta girişinden önce yapılan askerlik ise borçlanılan gün kadar işe giriş tarihini geri çektiği için emeklilik yaşı ve prim şartı azalıyor. Eğer çalışılan süre içinde işveren sigorta yapmamışsa ya da eksik prim ödemişse ‘hizmet tespit davası’ açma hakkı doğmakta. Çalışan kişi sigortasız çalışarak geçirdiği sürenin son yılından başlayarak 5 yıl içerisinde hizmet tespit davası açmalıdır. Çalışan ölmüşse, hak sahipleri de yetim maaşı için dava açma hakkına sahip kaynak: Faruk Erdem