Hava Durumu
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

Çocukluk çağı korkuları

Yazının Giriş Tarihi: 28.08.2021 00:03
Yazının Güncellenme Tarihi: 28.08.2021 00:03

Korku gerçek veya olası bir tehlikeye karşı verilen tepkidir. Tehlikeli duruma karşı kişinin kendisini korumasını sağladığı için gereklidir. Her insanın da içinde bulunduğu gelişim döneminin özelliklerine göre veya deneyimleri sonucunda korkuları olabilir. Ancak daha önceden görülmeyen ve erken çocukluk döneminde ortaya çıkan korkular çoğunlukla ebeveynleri endişelendirir. Korkular aslında çocuğun henüz yeterince tanımadığı, anlamlandıramadığı, başa çıkamadığı, çözüm yollarını bilmediği tehlikeli durumlara karşı duyduğu endişeden kaynaklanır ve kaçınma duygusu yaratır. Farklı gelişim dönemlerine eşlik eden farklı korkular vardır. Bu durum bize korkuların zihinsel ve duygusal gelişimin bir parçası olduğunu anlatır.

Başka bir deyişle; korku, gelişimin normal bir parçasıdır ve dile getirilmesi büyümenin olumlu ve sağlıklı bir göstergesidir. Farklı Gelişim Dönemlerinde Hangi Korkular Ortaya Çıkar? Kişiler, bebeklik döneminden yaşlılık dönemine kadar uzanan gelişim sürecinde farklı korkular yaşarlar. Hiç yaşam tecrübesi olmayan yeni doğan dönemi bebeklerde yüksek/ani ses, ışık veya derinlik/düşme korkuları görülür. 0-3 yaş döneminde çocukların korkularına anlam vermek zordur. Çünkü bu yaş döneminde çocuklar korkuyu hisseder, tepki verir; ama korkusunu ifade etmekte zorlanır. Erken çocukluk dönemi (2 – 6 yaş) ise korkuların arttığı bir dönemdir. Çünkü çocuk bu dönemde dünyayı merak duygusuyla keşfetmeye çalışır. Bu yaş döneminde en sık ani veya yüksek ses, ani ışık değişimleri, karanlık ve gök gürültüsünden korktukları görülür. Ayrıca karanlıktan, yalnız kalmaktan ve canavarlar, yaratıklar, hayaletler gibi gerçekte olmayan şeylerden korkarlar.

Okul çağında ise (7 – 12 yaş) yaralanma/sakat kalma, deprem ya da yangın gibi olaylar, köpek ve diğer hayvanlar, hırsız vb. gibi kendine zarar verebilecek diğer insanlardan korku görülebilir. İzlenen filmlerdeki gerçek ya da sanal kahramanlardan korkma durumu yaşanabileceğinden, bu yaşlarda korku ve gerilim filmlerin izlenmesine izin verilmemelidir. Düşük not alma, başarısız olma, sınıfta kalma gibi okulla ilgili korkular da bu döneme eşlik edebilir. 13 – 18 yaşlarında ise, daha çok soyut ve toplumsal korkular başlar.

Gelecek korkusu en sık görülendir. Topluluk içinde yaşanacaklardan, beğenilmemekten, küçük düşmekten ve politik ortamlara dair korkular yaşarlar. Korkuların Sebebi Nedir? Korkuların bir kısmı çocuğun gelişim özellikleri ile açıklanabileceği gibi, bir kısım korkular öğrenme (taklit-gözlem) yolu ile oluşur. Bazen de istenen davranışların geliştirilmesi ya da istenmeyen davranışların söndürülmesi için anne babanın uyguladığı yanlış yöntemlerden kaynaklanır. Örneğin; 2 yatmazsan/yaramazlık yaparsan seni polislere veririm ya da senin annen olmam, o odaya girme öcü var vb). Çocuğu korkutmak asla bir disiplin aracı olarak kullanılmamalıdır. Çocuğun korkularının üstüne gitmek de artmasına neden olabilir. Örneğin; karanlıktan korkan bir çocuğu karanlıkta kalmaya zorlamak gibi. Korkuların oluşmasında ve kalıcı hale gelmesinde yetişkinlerinin tutumlarının yanında, yaşanan olaylar da etkili olabilmektedir. Özellikle hayvanlara yönelik fobiler ve korkular deneyim sonucu oluşurlar. Bir köpek tarafından saldırıya uğrayan çocuk, zarar görmüşse korku geliştirebilir. Deneyim çok kötü ve çevrenin tepkisi çok aşırıysa korku iyice pekişebilir.

Anne Baba Olarak Ne Yapmalıyız?

· Korkular bilgi eksikliğinden kaynaklanır. Bu yüzden çocuk ihtiyaç duyduğu bilgiye sahip olunca korkularından kurtulabilir. Köpekten korkan bir çocuk ile konuştuğunuzda onun ısıracağı için korktuğunu öğrendiğinizde hayvanların yalnızca tehlikeli durumlarda kendilerini korumak için ısırabileceğini söylerseniz rahatlayabilir.

 · Korkusu hakkında konuşmasını sağlayın. Çocuğunuz özellikle var olmayan şeylerden korktuğunu söylüyorsa korktuğu şeylerin neye benzediğini sorarak korkusunu tarif ettirebilirsiniz. O, korkuları hakkında konuşurken hem sözel tepkilerinize hem de mimiklerinize dikkat etmelisiniz.

· Erken çocukluk döneminde özellikle canavar, hayalet gibi gerçekte olmayan şeylerden korkuyorsa bunların resmini çizmesini isteyebilirsiniz. Sonrasında çizdiği canavarı/ hayaleti yine çizimlerle komik hale getirirseniz eskisi gibi korkunç gözükmeyecektir.

· Çocuğunuzun korkularını dinleyin. Onları anladığınızı belirtir mesajlar verin. Yaşadıkları onun için gerçektir. Bu nedenle duygularını küçümsemeyin, alay etmeyin, yargılamayın. Bebek gibi korkuyorsun, korkulacak ne var ki türünden ifadeler çocuğun korkularını geçirmeyeceği gibi birde özgüvenini olumsuz etkileyecektir.

· Korkunun nereden kaynaklanabileceğini düşünün. Çok yönlü düşünmeye çalışın, sadece kendinizi ya da başkalarını suçlamak çözüm değildir. Yetişkinlerin mantık yoluyla üstesinden gelip halledebileceği birçok durum, çocuklara sıkıntı verir, onları korkutur ve tedirgin eder.

· Duygularının haklı olabileceğini söyleyin. Örneğin böceklerden korktuğunu söyleyince, hiç böceklerden korkulur mu, demek yerine evet bende senin gibi az olsa bazı böceklerden korkuyorum ve o durumlarda şöyle yapıyorum şeklinde bilgi verilebilir.

· Aşırı koruyucu bir tutum ile çocukların ilgi ve meraklarını, olası tehlikelere yönlendirmeyin. Aksi takdirde çocuk her şeyden korkar hale gelebilir.

· Özellikle izlediği filmlerin veya oynadığı oyunların yaşına uygun olmasına özen gösterin, içeriklerinde korku, şiddet unsurları olup olmadığına dikkat etmenizde fayda vardır.

· Korkuyla yaşamak yerine onlarla uğraş verme yolları bulmalarına yardım edin. Onları rahatlamaya çalışın, fakat aşırıya kaçıp özel ilgi göstermeyin veya onlar adına duyguların dizginlemeyin. Bazı olasılıkları bulmalarına yardımcı olun, böylece seçenekleri olduğunu fark edebilirler. Onlara sorabilirsiniz. Örneğin “Senin şimdi en çok işine yarar, bir gece lambası mı, odanın süsleyeceğimiz yıldızlar mı yoksa benim aklıma gelmeyen senin bulduğunu daha etkili bir şey mi?” vb. gibi. Korktuğunda yatağınıza almak, sen bununla baş edemezsin ben senin yerine hallederim demekle aynı şeydir.

· Bazen çocukların korkuları mantıksızdır ve çocuklar bu korkularını açıklayamazlar. Korkuları kaybolana kadar desteğinize vereceğiniz güvene ihtiyaçları vardır.

· Çocuklarınızı üstesinden gelemeyecekleri onları korkutan durumlara zorlamayın. Kendilerini hazır hissettiklerinde yaşamaları için fırsat verin. Asansörden korkan bir çocuğu bir şey olmayacağını görsün niyetiyle asansöre binmeye zorlamak çocuğun korkusunun paniğe dönüşmesine sebep olabilir.

· Çocukların hayal gücü çok güçlüdür. Bu yüzden de özellikle uyku öncesinde, çocuklarınızın hayaller kurmasını sağlayarak, korkularını anlatmalarını ve bu duyguyla baş etmelerine yardımcı olabilirsiniz.

· Dikkat edilmesi gereken noktalardan bir diğeri ise, ikincil kazançların var olup olmadığının kontrol edilmesidir. Karanlık korkusu olan bir çocuğun ebeveynleri ile yatmasına izin verilmesi, korkuların yatışmasına yönelik çocuğun isteklerinin yerine getirilmesi korkuları işlevsel hale gelmesine ve pekişmesine sebep olabilir.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.