Bir çocuğun bazı isteklerine hayır diyebilmesi ve uyması gereken kuralları öğrenmesi mutlu olmasını sağlayan temel şeylerdir. Çocuğa sıcak, güvenli bir yuva ortamı sunmak, paylaşmak, başkalarına saygı göstermek gibi yaşamın çeşitli kurallarını öğretmek ve sağlıklı bir özgüven geliştirmesi için yardımcı olmak anne ve babaların en önemli sorumlulukları arasında yer alır. Çocuğa çeşitli kuralların öğretilmesinde ise, doğru şeyleri yapmaya teşvik etmek kadar, bazı şeyleri yapmasına engel olmak da önem taşır. Bu şekilde çocuk hayatın içerisindeki sınırları öğrenmiş olur. Çocuklarda bekleme süreci Bebeklik sürecindeki ilk aylar geride bırakıldıktan sonra çocukların tüm isteklerini hiç bekletmeksizin karşılamak doğru değildir. Çocukların isteklerinin ya da ihtiyaçlarının karşılanması için bazen beklemeleri gerektiğini bilinmesi çok önemlidir.

Beklemeyi ve beklemenin gerilimi ile baş etmeyi bilmek neden önemli?

Hazzı erteleyebilmek ve bunun yarattığı gerilimi tolere edebilmek, istek ve ihtiyaçlarının karşılanmasının başka insanların durumuna bağlı olabileceğini, başkalarının da istek veya ihtiyaçlarının olabileceğini ve bazen bunların kendininkilerden öncelikli olabileceğini anlamasını sağlar. Bu nedenle çocuğunuzun gerilimi tolere edebilme ve hazzı erteleyebilmeyi öğrenmeye ihtiyacı olduğunu bilmeniz ve bunu dikkate almanız son derece önemlidir.

Bunun için:

- Çocuğunuzun ağlama, mızıldanma ya da öfke nöbetleri karşısında pes ederek isteklerini bu

şekilde yaptırabileceğini öğretmemelisiniz.

- Her istek ya da ihtiyacının hemen karşılanmayabileceğini göstermelisiniz.

- Başkalarının istek ve ihtiyaçlarının da olabileceğini ve bunların kendi istek ve ihtiyaçlarından

önce gelebileceğini öğretmelisiniz.

- Bu durumdan kaynaklanan gerilimle nasıl baş edebileceği konusunda ona yol gösterici

olmalısınız.

OLUMLU DAVRANIŞ GELİŞTİRME SÜRECİ

Gerçekçi beklentiler, karşılıklı anlayış, teşvik, iletişim becerileri çocuklarda iş birliği ve sorumluluğun geliştirilmesi için bir temel oluştururlar. Bu temeli oluştururken aileler etkili disiplin yöntemleri uygulayabilirler. Disiplin, bazı yetişkinler için ceza ile aynı anlamı taşır. Fakat disiplin, çocuğa başkaları ile iş birliği yapmasını, kendi davranışlarını kontrol etmesini, iç denetim geliştirmesini öğretir. Disiplin olumlu davranışların pekiştirilmesi ve olumsuz davranışların ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Çocuklarda olumlu davranışı geliştirmek için pek çok yöntem vardır. Bunlar;

• Yaşın gelişimsel özelliklerini bilmek

• Her yaşa uygun yöntemi uygulamak

• Çocuğun gözleri ile dünyaya bakmak

• Kendi Çocuğunu İyi Tanımak

• Davranışın nedenini düşünmek

• Çocuğun ihtiyaçlarının farkında olmak ve ona yardımcı olmak

• Çocuk için güvenilir olmak

• Tutarlı olmak

• Sınırlar/Kurallar koymak

• Örnek olmak

Takdir ve teşvik

• Yardımcı çözüm yolu göstermek

• Davranışın sonucunu yaşamak

ÇOCUĞUN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI İLE NASIL BAŞA ÇIKILIR?

Genelde anne ve babalar kötü davranışları cezalandırma yoluna giderler ve cezalandırdıkları davranışın sonlanacağını düşünürler. Fakat düşünülenin aksine ceza, çoğu zaman ters tepki yaratarak istenmeyen davranışı daha da kötüleştirir. Cezanın en önemli olumsuz sonucu yetişkin-çocuk ilişkisini zedelemesi ve çocuğa fiziksel ve psikolojik zarar vermesidir. Çünkü ceza, fiziksel disiplin uygulama (dayak) olabileceği gibi, çocuğu sözle hor görme ve sevgiyi esirgeme şeklinde de olabilir.

Her Türlü Cezanın Sonucunda

• Çocuk sırf ceza alma korkusundan olumsuz davranışını tekrarlamayabilir.

• Yaptığı olumsuz davranışın sonucunu anlayıp bir daha yapmaması için olanak tanınmamış

olabilir.

• Yaptığının karşılığını ödemiş olduğunu düşünür, ödeşmiş hissedebilir.

• Olumsuz davranışından dolayı kendine kızacağına cezayı uygulayan yetişkine kızabilir.

• Ceza aldığı için kendini aciz hissedebilir.

• Yetişkini örnek alarak kendisi de aynı yöntemleri sorun çözmek için kullanmaya başlayabilir.

• Kendine güveni sarsılabilir.

• Ceza almamak için gizli gizli olumsuz davranışı tekrarlayabilir ya da yalan söylemeye başlayabilir.

• Saldırgan olabilir.