27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan askeri darbe, sonradan yapılan tüm darbelerin anası sayılmış ve ülkemizin tarihine kara bir leke olarak yapışmıştır. Sonrasında yapılan.

12 Mart 1971 Muhtıra, 12 Eylül 1980 Darbe, 28 Şubat 1997 Post modern darbe Olarak tarihimize geçmiştir. Dört darbe ve muhtıra kadar günümüzde bilinmeyen bir ayaklanma var yine asker tandanslı olan bu ayaklanmanın detaylarını okuyup bilenler hafızalarını tazelesin, bilmeyenler ise öğrenmiş olsunlar diye düşündük.

19 Şubat günü Genelkurmay Başkanı ile Albay Talat Aydemir, Albay Selçuk Atakan ve Necati Ünsalan, Hava Kuv. Komutanı İrfan Tansel, Kara Kuv. Komutanı Muhittin Önür ve Jandarma Genel Kumandanı Abdurrahman Doruk Paşa arasında yapılan görüşmede; "Sunay, ancak İnönü ölürse veya çekilirse" bu işin yapılabileceğini belirtti.

Albay Talat Aydemir 20 Şubat gecesi Harp Okulu'na gidince, Hava Kuvvetleri tarafından ‘Harp Okulu alarma geçti’ denilerek Meclis Muhafız Taburu alarma geçirildi. Bunun üzerine Tank taburu da kontr-alarma geçti ve onun civarında bulunan 2. Piyade Alayı ile Binbaşı Fethi Gürcan komutasındaki Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Süvari Grubu da hükûmete bağlı kuvvetlere karşı kontr-alarma katıldı. Tankların bir kısmı, sabaha karşı Ankara’nın varoşlarına kadar sokuldular. Bu sırada saat 02.30’dur. Bu yanlış alarm durumu, Talat Aydemir tarafından iptal ettirilir ve tanklar garajlarına döner.

20/21 Şubat 1962 gecesi Kara Harp Okulu’nun alarma geçtiği ihbarını alan Genelkurmay İkinci Başkanı Memduh Tağmaç; bir heyetle Harp okuluna gider ancak ortada alarm durumunun olmadığını ve Hava Kuvvetleri'nden gelen yanlış bir ihbarın olduğunu görür.

Havacıların alarmıyla başlayan süreçte, karşı alarma geçen Karacıların lideri Talat Aydemir suçlanacak ve ona bağlı alay komutanları tevkif edilecekti. Talat Aydemir’in, bu harekâtla ilgisinin olmadığını söylemesine karşın 21 Şubat sabahı Genelkurmay, darbe girişimcisi üç albayın (Albay Talat Aydemir, Necati Ünsalan ve Selçuk Atakan) görevlerinden başka yere atandıklarını açıkladı. Kararı kabul etmeyen Talat Aydemir, Genelkurmay’a karşı koşullar öne sürüp Harp Okulu’na döndü.

Aydemir, o yıl Harp Okulu’nu bitirme döneminde bulunan 600 kadar asteğmene son günlerde olanları anlatır. Harp Okulu öğrencileri, komutanlarını teslim etmeme kararı alırlar. 22 Şubat 1962 günü Genelkurmay; Kurmay Albay Semih Sancar’ı yeni Harp Okulu Komutanı olarak, bir heyetle Harp Okulu’na gönderir. Okulun girişinde okul muhafızları tarafından silahlarından tecrit edilirler. Talat Aydemir, huzuruna çıkartılan heyete; bu tayinin prosedürlere uygun olmadığını ve geçersiz olduğunu ifade edip geri gönderir.

Bu arada 229. Piyade Alayı Kumandanı Albay İhsan Erkan da Genelkurmay’a çağrılmış, fakat gözaltına alınacağını öğrenince Piyade Alayını alarma geçirmişti. Ankara grubunun önünde iki şık vardı. Ya gözaltına alınarak teslim olmayı kabul edecek ya da harekete geçeceklerdir. Harp Okulu’ndaki öğrenci ve subay taburları da galeyana gelmiştir. Sonunda Talat Aydemir, Harp Okulu’nu alarma geçirdi. Emin Arat ve Dündar Seyhan da oraya davet edildi.

22 Şubat öğlen saatlerinde; Çankaya Köşkü’nü koruyan Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı’nın kumandanı Şükrü İlkin’in yerine Cihat Alpan atanmıştı. Ancak, Muhafız Alayının süvari grubu Binbaşı Fethi Gürcan emrinde harekete geçerek yeni atanmış olan Albay Cihat Alpan’ı gözaltına aldılar. Binbaşı Fethi Gürcan, güvendiği birlik ve subaylarla; o sırada içeride toplantı halinde olan Cumhurbaşkanı, Başbakan ve birkaç bakanı, Genelkurmay Başkanı ve MGK üyeleri olan kuvvet kumandanlarını etkisiz hâle getirmiş oluyorlardı. Binbaşı Fethi Gürcan’ın, Çankaya’dan ayrılmadan önce Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın tutuklanmaları yolunda yaptığı öneriyi Albay Talat Aydemir kabul etmedi. Çünkü amacı darbe yapmak değildi. Albay Talat Aydemir, TBMM’nin derhal kapatılmasını ve atamaların durdurulmasını, gözaltına alınanların bırakılması ve Hava Kuvvetleri’ndeki cunta karşıtlarının da cezalandırılmasını istedi.

Genelkurmay’da Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in başkanlığında yapılan, Başbakan, parti genel başkanları ve kuvvet komutanlarının katıldıkları toplantıda Albay Talat Aydemir'in istediklerinin kabul edilmemesine, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel ile Başbakan İsmet İnönü’nün radyodan yatıştırıcı konuşmalar yapmasına karar verildi. Yeni Türkiye Partisi genel başkanı ve Talat Aydemir’in akrabası Ekrem Alican’ın Harp Okulu komutanı ile yaptığı arabuluculuk görüşmesinde de bir sonuca varılamadı. İsmet İnönü, birkaç saat sonra Esenboğa havaalanındaki verici aracılığı ile konuşmasını yapabildi.

Talat Aydemir'in atamaların durdurulması yolundaki ısrarını İsmet İnönü kabul etmedi. Ancak, saat 03.30’da Talat Aydemir alarmı kaldırı evine döndü. Ertesi gün tutuklandı ve Genelkurmay Başkanlığı’nda göz altına alındı. Harp Okulu öğrencileri ise memleketlerine gönderildi. Başlarında Talat Aydemir'in bulunduğu, 22 Şubat direnişine katılan genç subaylar emekliye sevk edildi. Ancak, emeklilik hakkı kazanmamış olanlar ise ordudan tard edilmiş oldular. TBMM, 30 Nisan 1962’de ayaklanmaya karışanların ceza kovuşturmasına uğramamasına ilişkin yasayı kabul etti. Emekliliğe sevk edilen Talat Aydemir bu darbe girişiminden sadece birkaç ay sonra tekrar muhalif gruplarla bir araya gelmiş ve 20 Mayıs 1963 tarihinde tekrar şansını denemiş, ancak bu ikinci denemesinden sonra tutuklanarak idam edilmiştir.

Kaynakça

^ a b Nermin Fenmen Sayfa 10, (Odtülüler Bülteni Eylül 2005 Sayısı eki)

^ Öner Gürcan Sayfa 123, Ben İhtilalciyim

^ Metin Toker, Milliyet, 20 Aralık 1999

^ Osman Deniz, Parola, Harbiyeli Aldanmaz

^ Talat Aydemir Konuşuyor, say.127-128

^ "II.Albay", "III.İsyan", 32. Gün yapımı, Haz.: Bülent Çaplı ve Can Dündar / Fragman 27 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.