Oturduğu yerden bir an olsun kalmaksızın doymak nedir bilmeden yemek yiyen birinin mide bulantısından yakındığına şahit olmayanımız yoktur sanırım. Bu tarzda yemek yiyenlerin başına gelen sıkıntıya halkımız çok güzel bir tanımla mide fesadı der.

Bugünkü konumuz normal miktarda yemek yenmesine rağmen bulantı olmasıdır. Böyle bir durumun nedenleri üzerinde durmak istiyorum kısaca.

Çok iyi bilindiği gibi sindirim sistemi gıdaların enerji elde edilebilecek şekilde vücuda alınmasını sağlar. Ağızda başlayan sindirim süreci yemek borusunun marifeti ile önce midede ve sonra da bağırsaklarda devam eder. Mide ve ince bağırsaklardaki sindirim enzimleri besinleri parçalayıp emilebilecek hale getirdikten sonra geriye kalan posa kalın bağırsaklar yoluyla vücudu terk eder. Sağlıklı insanlarda mükemmel işleyen bu sürecin her hangi bir aşamasındaki sorun bulantıya neden olabilir.    

Sindirim büyük ölçüde mide ve mideye yakın bölgede gerçekleştiği için bir sorun olduğunda yakınmalar da en çok bu bölgede hissedilir. Vücudun sindirim sisteminde yaşanan problemi çözmek için gösterdiği tepki bazen bulantıdan daha fazlası yani kusmadır.

Bu uzun girişten sonra gelelim yemek sonrası kusmanın nedenlerine. Ayrıntılara pek fazla girmeden bu nedenleri maddeler halinde anlatmak istiyorum.

Hormonal değişiklikler bulantıya neden olabilir. Hamilelik sırasında bazı hormonların kan düzeyinin artması nedeniyle gıdalar mide ve ince bağırsaklarda daha uzun süre kaldıkları için bulantı görülebilir. Hamilelerin çoğu sabahları, bazıları yemekten hemen sonra, bazıları gün boyu bulantı hissedebilir. Hamilelerde koku alma duyusunda artış olmasının yanı sıra reflüye eğilim olması da bulantının nedenleri arasındadır. Genellikle hamileliğin ikinci ayında başlayıp dördüncü ayında biten bu yakınmaların anneye ve bebeğe bir zararı olmaz.

İyi pişirilmemiş veya iyi korunmamış gıdalardaki bakteri veya virüsler sadece bulantıya değil beraberinde kusma, ishal, karın ağrısı ve ateşe de neden olabilirler.

Bazı gıdaların sindiriminde sorun olabilir. Örneğin laktoz  intoleransı denilen durumda süt ve süt ürünlerine, gluten intoleransında ise tahıl ürünlerine karşı bir tahammülsüzlük olur. Bu iki durumda en belirgin yakınmalardan biri de bulantıdır.

Fasulye ve lahana gibi bazı gıdalar gaz oluşumunun yanında bulantıya neden olabilir.

Gıda alerjileri, gıdalardaki proteinleri vücudun yabancı sanması sonucunda dakikalar hatta saniyeler içinde ortaya çıkan bir durumdur. Dudaklarda ve yüzde şişme, solunum ve yutma zorluğunun yanı sıra bulantı da görülebilir.

Sindirim sisteminin bir yerindeki fonksiyon bozukluğu bulantıya neden olabilir. Örneğin mideden yemek borusuna doğru mide asidi veya mide içeriğindeki gıdaların geçmesi demek olan reflu hastalığından geçtiğimiz haftalarda bahsetmiştim. Bu hastalar sanki boğazlarında bir şey kalmış da onu temizlemeye çalışıyor gibidirler. Reflüsü olan hastalarda yutma zorluğu, şişkinlik, geğirti, hıçkırık, ağız kokusu, ağza acı su gelmesi ve ses kısıklığının yanı sıra bulantı da görülebilir.

Safra kesesi hastalıklarında safranın bağırsağa akmasında sorun olursa yağlı yemeklerden sonra yağ sindirimindeki bozulma nedeniyle bulantı görülebilir.

Sindirim için gerekli protein ve hormonları salgılayan pankreasın çalışması örneğin pankreatit adı verilen bir hastalık nedeniyle bozulduğunda karın ağrısına ek olarak bulantı da görülebilir.

Daha önceki yazılarımdan birinde bahsetmiş olduğum hassas bağırsak sendromunda şişkinlik, karın ağrısı, kabızlık veya ishalin yanı sıra bulantı da görülebilir.

Bağırsakları besleyen kan damarlarındaki dolaşım bozukluğuna bağlı olarak yemeklerden sonra şiddetli karın ağrısı ve bulantı görülebilir. Kronik mezanter iskemisi adı verilen bu durum aniden hayatı tehdit edebilecek kadar önemli olabilir.

Migrende baş dönmesi ve baş ağrısıyla birlikte mide ağrısı, bulantı ve kusma da görülebilir.

Yemek yedikten sonra görülen bulantı bazen kalp krizinin işaretleri arasında olabilir.

Bazı psikolojik hastalıklar (Anorexia nervosa, blumia, depresyon ) iştah kaybı, bulantı hatta kusmaya neden olabilir.

Araç tutması bulantıya neden olabilir. Özellikle yolculuğun hemen öncesinde veya yolculuk sırasında yemek yenmesi bu durumu kolaylaştırabilir.

Bazı antibiyotikler, ağrı kesiciler ve çok iyi bilindiği gibi kemoterapi ilaçları bulantıya neden olabilir.

Özet olarak belirtmek isterim ki, bulantıya neden olabilecek pek çok hastalık veya durum vardır. Bu nedenle önce bulantının sebebi belirlenmeli, sonra da sebebe yönelik tedavi yapılmalıdır.

Sağlıklı ve mutlu kalmanız dileğiyle.