Bir alışveriş merkezi (avm) yatırımına karar verdiğinizde öncelikle getirisini hesaplarsınız… Bunun için de öncelikle yatırımın yapılacağı coğrafyayı incelersiniz. Altyapısına, enerji hatlarına, ulaşım araçlarına, nüfusuna, o yerdeki gelir seviyesine, okullaşmaya, oturdukları evlerin kalitesine, araç markalarına, daha önce açılmış yerlerin cirolarına, eğitim seviyesine, niteliklerine, en yakın yerleşim bölgesine yakından bakarsınız… Tüketim alışkanlıklarını öğrenirsiniz.

Çalışmaya başladığınızda yerel yöneticilerin ziyaret (!) edilmesi gerektiğini unutmazsınız… Beklentilerini öğrenirsiniz ve mümkünse en kısa sürede yerine getirirsiniz… Bu bazen bir yerin alınması olur, bazen belediye araç filosuna bir araç olur, bazen o kentin spor markasına bağış olur ama mutlaka olur… Desteğiniz, bir okula adınızın verilmesini sağlayabilir… “Kamuya her şey feda olsun” diye beyanat verirsiniz. Halk sizi alkışlar, gittiğiniz yerlerde ayakta karşılanırsınız…

Yatırım, bulunduğunuz ülkedeki istikrara çok bağlıdır.

İnsanların size tepki göstermemesi için yerel ve ulusal televizyon, gazete, radyo ve internet ortamından yatırımınızın istihdam sağlayacağını ilan edersiniz. Reklamlar verirsiniz, markaların kaliteyi ucuza satacağını anlatırsınız. Yakın semtlerden ilkokul, ortaokul, lise mezunlarını satış eğitimine alırsınız, onlara promosyon ürünler dağıtırsınız…

Artık gözlerine girdiniz ve o ağaçlar vardı ya hani; onları kesebilirsiniz… Hani o yol vardı ya ters yönden işleyen; kepçeyle yok edersiniz… Rahatlarsınız. Kimse görmez, kimse işitmez, oradan geçen halk “Adam haklı” demeye bile başlar… Çevreciler anlatır; siz devam edersiniz… Muhalefet partileri açıklama yapar; siz devam edersiniz. Dava açanlar olur; siz devam edersiniz… Kiralamalara başlarsınız; Dava sizi mahkum etse de 50 bin metrekarelik devasa yapının yıkıldığını asla görmezsiniz; Cezayla kurtulursunuz… “Zaten bilimsel olarak insanlar sadece 18 gün sonra her şeyi unutuyor” dersiniz…

İmar değişikliği bile yapılır sizin için… Bedelini ödediğiniz metro bile gelir kapınızın önüne… O bölgenin sanayici ve işadamları örgütlerine üye olursunuz. Oda, dernek ve kulüplere bağış yaparak aralarına katılırsınız… Arada sırada basın toplantıları da yaparsınız… Medya sizi över, göklere çıkarır… Her ay yüklü bir fatura gelir önünüze, kuzu kuzu ödersiniz… 100 yıllık yatırımınız hazırdır ve açılışı; yörenin en yüksek bürokratına yaptırırsınız… Belki bakan bile gelir… Kim bilir…

AVM yatırımlarında süreç aşağı yukarı böyle işler dostlar.

Bir bölgeyi seçer ve orasını cazibe merkezi haline getirirler. Sonra sen orada alışverişin banka kartlarıyla yapılabildiğini, nakit taşımak zorunda olduğunu, etiketlerle kasa arasında gizli bir geçit bulunduğunu öğrenirsin. Kışın sıcak yazın serin bir mekanda; fillerin kakaları içinde demlenen kahve çekirdeklerinden elde edilen kahveni plastik bardaktan yudumlarsın. Son moda giyinmiş kızları izler, kendine işadamı süsü veren beylerin havalı yürüyüşlerine özenirsin…

Hemen her pazar aynı yere gitmeye başladığını fark edersin zamanla… Alışkanlıktır artık… Orada yemek yer, orada oturur, orada buluşursun arkadaşlarınla. Sinemaya orada gidersin, mağazaların ışıltısı çeker seni… Çekilişlere katılırsın… Evinde olmayan hemen her şey oradadır, imrenirsin. “Bir gün mutlaka alacağım” diye mırıldanırsın yanındaki arkadaşına… Gurur yapar, alırsın o mutfak robotunu… 1 ay sonra kredi kartını patlatırsın… Önünden geçen insanların elindeki naylon torbaların içinde ne var diye merak edersin günlerce. Kentindeki ‘Alışveriş Şenliği’nden haberin bile olmaz… Esnaf, uzak bir iklimin sözüdür artık… Bir şey ifade etmez sana…

Çılgınca tüketirsin, farkında bile olmadan…

Köklerin kururken; sen sadece bakarsın…