Diyabette Ayak Bakımı

Diyabetli hastalarda vaskülopati, nöropati, retinopati ve nefropati gibi komplikasyonların yanında, deride de komplikasyonlara eğilim artmıştır. Diyabetli hastalarda küçük ve büyük damarları tutan anjiyopati ile birlikte duysal ve motor sinirlere ait nöropatide gelişir.Anjiyopatiye bağlı olarak ayaklarda yürüme ile veya gece ağrıları, ayaklarda soğukluk, kıllarda dökülme, yağ dokusunda incelme, tırnak yatağında ve çevresinde kızarıklıklar, tırnaklarda kalınlaşmalar , ciltte incelme ve parlaklık görülebilir.Nöropatiye bağlı olarak ise ; terlemede azalma, kuruma ve soyulmalar, ayaklarda his kaybı, ayak deformiteleri ve basma bozuklukları gelişir.

Sonuç olarak his bozukluğu ve dolaşım bozukluklarına bağlı ayaklarda enfeksiyon geliştiğinde tedavisi çok güç olup, hastalık ayak ve bacak anputasyonuna (kesilmesine) kadar gidebilmekte. Ayaklardaki bu olumsuz durumun gelişmemesi için periyodik olarak uzman doktor tarafından kontrol ve takip edilmelidir. Medicana Bursa Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Gülbiye Güler konu hakkında bilgi verdi.

Ayaklar akşamları ılık su ve yumuşak bir sabun ile yıkanıp, yumuşak bir havlu ile parmak araları dahil güzelce kurulanmalıdır. Parmak arasının tahrişinden kaçınılmalıdır. Daha sonra ayak nemlendirici ılık bir losyon ile güzelce masaj ile nemlendirilmelidir. Parmak aralarına nemlendirici sürülmemesine dikkat edilmelidir. Nemlendirici ayaklardaki kuruma, çatlama ve soyulmalara; masaj ise dolaşımı arttırarak olumsuz etkilerin oluşmasını engeller. Tırnaklar çok kısa kesilmemeli, düz veya hafif oval olarak kesilmelidir. Tırnak köşelerinin batmamasına dikkat edilmeli, batmış ise kendileri çıkarmak için uğraşmamalıdır. Tırnaklar kalınlaşmış ise, doktor tarafından önerilen inceltici losyonlar kullanılabilir.

 Ayakkabılar rahat, yumuşak, ayağı havalandıran ve ortapedik tabanlı olmalıdır. Ayakkabı burnu parmakların rahatça hareket edebileceği şekilde olmalıdır. Topuğumuz ayakkabı topuk kısmına tam oturmalı, ne sıkı ne bol olmalıdır.

Ayakta ağrı, kızarma veya su toplaması olduğunda o ayakkabı birdaha asla giyilmemelidir. Ayakkabı asla çorapsız giyilmemelidir. Çoraplar pamuk , dikişsiz, lastiği gevşek olmalı ve ayağı sıkmamalıdır.

 Diyabette ayak deformitesine bağlı nasırlar sıkça görülür ve buna benzer siğiller gelişebilir. Bunlar kesinlikle hastanın kendisi tarafından kesme, yakma, asitli nasır ve siğil ilaçları, nasır bantları hastanın kendisi tarafından uygulanmamalıdır. Ayak parmak aralarında ve tırnaklarda mantar gelişme riski yüksektir. Parmak aralarında beyazlama, kaşıntı veya koku farkedilirse uzmana başvurulmalıdır.

Hastaların ayakları soğuktur ve çok üşürler, buna bağlı olarak ayaklarını ısıtma ihtiyacı duyarlar. Sıcak su torbaları veya sıcak tuğla ile havluya sarılmış ütüyle ayaklarını ısıtmaya çalışırlar ve his duyusuda azaldığı için ayaklarda büyük yanıklar oluşur. Bununda tedavisi güç olduğu için ayak amputasyona kadar gidebilir.  

Ev içinde ve dışarıda kesinlikle çıplak ayak ile dolaşılmamalıdır. Ayakkabı ve çoraplar giyilmeden içleri kontrol edilmeli, ayağa zarar verebilecek yabancı cisim olmamasına dikkat edilmelidir.

 Özet olarak diyabetik hastanın ayakları her hafta bir yakını tarafından dikkatlice kontrol edilmeli;