Akraba evlilikleri genetik hastalıkların sıklığını arttırıyor

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Van Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Emine Göktaş, Türkiye’de akraba evliliğinin yoğun olduğunu belirterek, “Ortak atadan gelen bozuk genlerin çocuklara aktarılarak ağır hastalıkların ortaya çıkmaması adına akraba evliliği yapılmamasını öneriyoruz” dedi.

İHA muhabirine açıklamalarda bulunan Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Emine Göktaş, ortak atadan gelen bireylerin evlenme oranının ülkemizde ve bölgemizde bir kültür haline getirildiğini söyledi. Göktaş, “Türkiye’de akraba evliliği oranı oldukça yüksek. Türkiye içerisindeki dağılıma baktığımız zaman bu bölgede bu oran çok daha yüksektir. Genetik hastalıklar, akraba evliliği olan bireylerde çok daha fazla görüldüğü için, buradaki hasta potansiyelinin çok yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Aynı zamanda akraba evliliklerinin yüksek olmasının yanı sıra doğum oranlarının da yüksek olduğu bu bölgede karşılaştığımız genetik hasta sayısı ve çeşitliği de oldukça fazladır” dedi.

Kısa bir süre önce hizmete başladıklarını anlatan Dr. Göktaş, kendilerine daha çok çocuk sahibi olamayan hastalar, çocuklarını art arda kaybeden aileler, ailevi kanser öyküsü olanlar, anomalili bebekleri olan hastalar, akraba evliliği yapacaksa öncesinde gelen bireyler, anne karnındaki bebekte herhangi bir hastalık var mı diye merak eden çiftlerin geldiğini belirtti. Göktaş, “Gelen hastalarımızın poliklinikte ayrıntılı muayenelerinin yapılmasının ardından, genetik ön tanılarını yapıp, gerekli tetkikleri istiyoruz. Şu an için burada laboratuvar hizmeti veremiyoruz. Ancak yakın zamanda laboratuvar hizmeti için hastanemizin çalışmaları sürüyor” ifadelerini kullandı.

“Bölgede en fazla ‘Akdeniz Ateşi’ görülüyor”

Doğu Anadolu Bölgesinde akraba evliliklerinin yoğun olmasına bağlı olarak genetik hastalıkların da fazla görüldüğünü ifade eden Dr. Göktaş, şunları söyledi:

“Burada hastalara tanı konması, tedavileri olan hastalıklarda tedaviye yönlendirilmesi, takibe alınması ve bir sonraki çocuklarında bu hastalığın olmaması için onlara eğitim verilmesi çok önemlidir. Akraba evliliğine bağlı ortaya çıkan ve otozomal çekinik hastalıkların sıklığının arttığını görüyoruz. Bunlardan en fazla Akdeniz Ateşi, Kistik fibrozis rahatsızlıklarının çok fazla olduğunu görmekteyiz. Bunun yanı sıra aslında toplumda sıklığı çok az olan ve 5 yıllık uzmanlık eğitimimde hiç karşılaşmadığım nadir genetik hastalıklarla bu bir aylık sürede oldukça fazla karşılaştım.”

“Akraba evliliği yapılmamasını öneriyoruz”

Akraba evliliği oranı arttıkça birçok yeni genetik hastalığının da ortaya çıkabileceğini ifade eden Göktaş, bölgenin genetik haritasını şöyle değerlendirdi:

“Klinik ayağı oldukça ağır olan bu hastalıklara tanı koymamız gerekir ki bir sonraki çocuklarında bu durum tekrarlanmasın. Bunun tekrarlanması hem aileye manevi yük hem de devlete maddi yük oluşturacağı için bizim hedefimiz hem hastalığı olan kişilere tanı koymak hem de sonraki kuşaklarda bu durumun tekrarlanmasını önlemektir. Çiftlerin her ikisinde hastalıkla ilgili problem olduğu zaman genler vasıtasıyla bu durum çocuğa geçtiğinden, ağır hastalıklar ortaya çıkabiliyor. Bu hastalıkların maalesef çoğunluğunun tedavisi yok. Onun için ortak atadan gelen bozuk genlerin çocuklara aktarılarak ağır hastalıkların ortaya çıkmaması adına akraba evliliği yapılmamasını öneriyoruz. Çünkü akraba evliliklerinin yoğun olduğu kültürlerde, diğerlerine göre görülen hastalıkların sıklığı çok daha fazladır.”