Hava Durumu
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

BURSA CUMALIKIZIK KÖYÜ’NÜN SOSYAL KÜLTÜREL GELİŞİMİ

Osmanlı sivil mimarisinin en görkemli köy yerleşimini günümüze ulaştıran Cumalıkızık, kültür varlıkları yanında doğal varlıklar açısından da zengindir.

Haber Giriş Tarihi: 29.12.2016 16:09
Haber Güncellenme Tarihi: 29.12.2016 16:09
Kaynak: Haber Merkezi
https://www.bursahaber.com/
BURSA CUMALIKIZIK KÖYÜ’NÜN SOSYAL KÜLTÜREL GELİŞİMİ


Bursa yakınlarında kurulan Osmanlı Beyliği kuruluşundan kısa zaman sonra bölgeye hâkim olmayı başarmış, 1326 yılında Bursa’yı, 1331 yılında İznik’i fethederek yörede varlığını kesin olarak kabul ettirmiştir. Böylece Osmanlı halkının bu topraklara yerleşerek kentler ve köyler oluşturması sağlanmıştır. Uludağ’ın kuzeyindeki dik etekler ile vadilerin arasında sıkışıp kalan yöre köylerine bu konumlarından dolayı “Kızık” adı verilmiştir. Köylerin birbirlerinden ayrılması için de dereye yakın olanına “Derekızık”, fidye verene “ Fidyekızık” ve Kızık köylerinden topluca gidilerek cuma namazı kılınan köye de “Cumalıkızık” adları verilmiştir. 700 yıllık geçmişi olan Cumalıkızık, kızık köyleri içinde en iyi korunan ve en orijinal kalanıdır. Ünlü Cumalıkızık evleri sanki birer zaman makinasıdır ve içine giren herkesi yüzyıllar ötesine yolculuklara götürür.

 CUMALIKIZIK‘TA HALKIN GELİŞİMİ

Cumalıkızık köylüleri geçimlerini ceviz, kestane, kiraz ve her yıl şenlikleri yapılan ahududu ile sağlıyor. Köyün turizmi keşfetmesiyle yöresel mutfak kültürünün tarhana, erişte, reçel ve şifalı otları da ticari unsur olmaya başladı. Neredeyse her evin önünde bu ürünler satışa sunuluyor. Köy meydanı da girişte şenlikli bir davetle, köy ürünlerinin satıldığı bir pazar yeri olarak değerlendiriliyor. Köy kadınlarının marifetli ellerinden çıkan gözlemeler, hamur işleri Cumalıkızık’ın misafirperverliği ile birleşince her an her an konuklarına hazır bekliyor. Kadınların göz nuru dantelleri, oyaları da artık önemli gelir kaynakları.

CUMALIKIZIK EVLERİNİN ÖZELLİKLERİ

Cumalıkızık evleri moloz taş, ağaç ve kerpiçten yapılmıştır. İki ya da üç katlıdır. Üst katlardaki pencereler kafesli ve ya cumbalıdır. Evler sarı, beyaz, mavi, mor renklere boyalıdır. Çivit mavi Bursa’ya özel bir renktir ve karakteristik duruşunu hemen hissettirir. Cumalıkızık evlerinde genelde iki türlü plan uygulanmıştır. Birincisinde etrafı moloz taşlarla yüksek şekilde örülmüş bir duvarla çevrili dış avlu vardır. Buradan eve giriş kapısına ve hayat kısmına geçilir. İkinci tip evlerde ise dış avlu yoktur. Sokaktan kapı yardımıyla doğrudan hayat kısmına girilir. Hayat bölümünden iç avluya, ahıra, depolara ve merdivenlere geçilir. Evlerin ana giriş kapıları çift kanatlıdır. Genellikle ceviz ağacından yapılan bu kanatlar dövme demir kuşaklar ve iri başlı çivilerle bağlanmıştır. Bu kapı kulpları ve tokmakta dövme demirdendir. Evler yapılırken aile mahremiyetine son derece özen gösterilmiştir. Evlerin dış kısımlarında zemin ve birinci katlar ile avlular, sokak döşemesine uygun moloz taş ve ahşap hatıllı duvarlarla örülmüştür. Üst kat ahşap taşıyıcı hımış dolgu, üstü alaturka kiremitli kırma çatılıdır. Sokaktan ev içinin görülmesi mümkün değildir. Pencereler üst katlarda kafesli veya cumbalıdır. Gerek dış avludan gerekse doğrudan sokaktan girilen hayat kısmı, üst katı taşıyan sağlam ahşap direklerle çevrilidir. Zemini yassı ve geniş taşlarla döşelidir. Hayat bölümü Cumalıkızık evlerinde günlük yaşamın geçtiği mekânlardır. Buralarda fırınlarda ekmekler yapılır, çamaşırlar yıkanır, düğünler, cemiyetler yapılır. Kat yüksekliği az olan birinci kat, kışlık bölümdür. Burada yatak odaları, oturma odaları, banyo ve ocak yer alır. İkinci kat yazlık kısımdır. Burada da değişik tip sofalara sıralanmış odalar, eyvan, seki ve sedirler yer alır. Üst katta sokağa uzanan en özenli yer başodadır. Bu odalar ile hayat arasında eyvanlar yer alır. Burada rahat oturmak için minderli yastıklı sekiler ve sedirler vardır. Bunlar canlı renkli, desenli kumaşlarla kaplıdır. Birinci ve ikinci katlardan hayata doğru yapılan çıkmaların üzerine oturtulan köşk odalar ayrı özellik taşır. Bunlardaki dolaplar, kafesler ve sekiler rahat yaşamayı sağlamaya dönüktür. Ev döşemeleri kirişler ve bunların üzerine çakılmış kaplama tahtaları ile sağlanmıştır. Merdivenler de yörede bol olan ağaçtandır. Merdivenler hayattan başlar, bunların girişine kedi, köpek veya kümes hayvanlarının girmelerine engel olmak için kapı ve yanlarına korkuluklar konmuştur. Bunlar ince çıtalar halinde, yüksek ve sıktır . Evlerin iç kapıları tek kanatlıdır. Genellikle eşiklidir. Kapı genişlikleri 0,9 metre, yüksekliği 2 metredir. Pencereler yaz ve kış evin içinin korunmasını sağlamak amacıyla sık fakat büyük boyutlu yapılmıştır. Pencereler çift kanatlıdır. Bu nedenle açılması ve temizliği kolaydır .

CUMALIKIZIK ETNOGRAFYA MÜZESİNİN YENİDEN AÇILMASI

2014 Yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesine giren Cumalıkızık Köyü’ne Etnografya Müzesi açıldı. Bursa’nın en önemli yaşayan simgelerinden olan, 2014 Yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesine giren Cumalıkızık Köyü’ne Etnografya Müzesi açıldı. 700 yıllık Tarihi ile doğal dokusunu bozmadan hala ayakta kalan köyün her bir dönemine ışık tutan eserler bu müzede sergileniyor. Açılışın ardından Vali Karaloğlu, Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe ve protokol üyeleri ile birlikte müzeyi gezerek bilgi aldılar.

SONUÇ

Cumalıkızık Osmanlı’dan bize miras kalmış, 700 yıllık tarihi ile en önemli Osmanlı köylerinden bir tanesidir. Tarihi ve Doğal dokusu var. Ama bu özelliklerinin yanında en önemlisi Cumalıkızık’ta yaşayan insanlarımızın Osmanlı’nın kuruluşundan bu güne taşımış oldukları, örfleri, adetleri, yaşam biçimleri, güler yüzlü misafirperverlikleri, en az köyün tarihi ve doğal dokusu kadar önemlidir. Cumalıkızık’taki insanlarımızın bu özelliklerini kaybetmemesi temennimizdir. İnsanlar sadece bu köye taştan yapılmış binaları veya taştan döşenmiş sokaklarınızı görmeye gelmiyor. Sizleri de tanımaya sizin örfünüzü, geleneğinizi, yaşam biçiminizi, güler yüzlü misafirperverliğinizi de öğrenmeye geliyor.  Bizden sonraki nesiller de Cumalıkızık köyünün güzelliklerini, doğal dokusunu görme fırsatı bulacaktır.

HABER VE FOTOĞRAFLAR: AYNEL ŞÜHEDA KARA

En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.