Yöre şivelerinde unutulma tehlikesi

Doğu Karadeniz Bölgesi’nin kendisine has özelliği olan şivesinden biraz farklılık gösteren Ordu şivesinde bulunan 10 bin 821 kelimenin toplandığı ‘Ordu Ağzı Söz Varlığı’ kitabı çıktı.

Ordu Üniversitesi (ODÜ) Türk Dili ve Edebiyat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Salim Küçük ile yüksek lisans öğrencisi Mümin Ateş tarafından hazırlanan ‘Ordu Ağzı Söz Varlığı’ kitabı Morfoloji Konferans Salonu’nda düzenlenen imza günü ile kamuoyuna tanıtıldı.

Türkçe sözlüğün 20 bin kelimelik olduğu Türkiye’de Ordu şivesinde bulunan kelimelerin 10 bin 821 kelimede toplanması ile son yılların en büyük çalışması olarak görülen kitabın tanıtımında konuşan ODÜ Türk Dili ve Edebiyat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Salim Küçük, Türkçenin zenginliklerinden olan ağızlara dayalı söz varlığının kaybolma, unutulma ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu söyledi.

“Ağızlara dayalı söz varlığı kayıt altına alınmalı”

Bu tür söz varlığının yazılı olarak kayıt altına alınması gerektiğine dikkat çeken Küçük, “Bu incelik ve güzelliklerinin işlenmesi, değerlendirilmesi ve ortaya konulması dil tarihinin ve sözlük çalışmaları yönünden önemli ve gereklidir. Yapılan yüzlerce çalışmaya rağmen Anadolu ağızlarında bugün de derlenmeyi, gün ışığına çıkmayı bekleyen pek çok sözcük, kalıp söz, deyim ve atasözü bulunmaktadır” dedi.

Kendi içerisinde üç ağız bölgesinden oluşan Ordu ili ağzının söz varlığını derlemeye yönelik bu çalışmada kitap, sözlük, makale, bildiri, tez gibi çalışmalardan yola çıkılarak yazı dilinde yer almayan veya anlam veya söyleyiş farklılığı olan sözcüklerden oluşmuş toplam 10 bin 821 sözcüğe ulaşıldığını belirten Küçük, “Eserde, seslerin özelliklerini tam olarak yansıtabilmek için madde başlarının yazımında fonetik işaret yazı alfabesi kullanıldı. Ayrıca sözcüklerin türü ve kökeni gösterildi. Lakapların yanı sıra çalışmada elma, armut, erik gibi meyve adları ile oya adları da söz varlığına dahil edildi” diye konuştu.