Gürcü asıllı vatandaşların yaşadığı mahallede farklı bir gelenek: “Namaz taşı”

Ordu’da, Gürcistan göçmenlerinin yaşadığı 300 haneli bir mahallede neredeyse tüm eski evlerin bahçesinde geçmişten kalma ‘namaz taşları’ bulunuyor. Bahçede ve dışarıda çalışan insanların rahat edebilmesi adına yerleştirilen taşlar, günümüzde de kullanılıyor.

Fatsa ilçesine bağlı 300 haneli Kabakdağ Mahallesi’nde Gürcü asıllı vatandaşlar yaşıyor. Osmanlı Devleti’nin, Rusya ve Gürcistan’dan çekilmesiyle birlikte 1850’li yıllarda Müslümanlar olarak ülkeye gelenler, kendilerine ilk verilen yerlerden birisi olan Kabakdağ Mahallesi’nde yaşamlarını devam ettiriyor.

Geçmişte, imece usulü birbirlerinin evlerini yapmaya başlayan insanlar, köyün hane sayısını arttırırken, Gürcistan’da Müslümanlar tarafından kullanılan bir gelenek olan namaz taşları da unutulmadı. Bahçeden ve dışarıdan gelen ev sahipleri ile yoldan geçen insanlar için eve ait bahçenin bir köşesine kıbleye karşı yerleştirilen taşın bir özelliği de önünde dikili bir ağacın bulunması. Bu ağaç sayesinde taş üzerinde namaz kılanların önünden insanların geçmesi engellenmiş oluyor.

Günümüzde de kullanılıyor

Şimdiye kadar 69 adet eski evin tespit edildiği ancak günümüzde sayıları 21’e kadar düşen yapıların neredeyse tamamının önünde namaz taşlarından bulunuyor. Mahallede yeniden inşa edilen ve restore ettirilen eski evlerin bahçelerine de yine eski geleneklere uygun şekilde namaz taşları yerleştiriliyor. İnsanlar günümüzde az da olsa kullanılan namaz taşlarını aslına uygun olarak korumaya özen gösteriyor.

“Eski evlerimizin neredeyse tamamında bu taşlardan var”

Fatsa Kabakdağı Mahalle Muhtarı Ali İhsan Beşik, geçmiş yıllarda dışarıda çalışan insanların eve girmeden namazlarını kılmak için böyle bir taşı kullandıklarını söyledi. Muhtar Beşik, “Büyüklerimizin anlattığına göre, daha evvel buraya gelen insanlar dışarıda çalışıyorlar ve eve girmeleri gerekmeden abdest alıp dışarıda namaz kılıyorlar. Hikayeleri bu, büyüklerimiz bu şekilde anlattı. Neredeyse eski evlerimizin tamamında bu taşlarımızdan var. 69 tane eski evimiz var. Biz de büyüklerimizden öğrendiğimiz kadarı ile halen kullanıyoruz. Mevcut olarak kullanılan evlerde de insanlar namaz taşlarını kullanıyorlar” dedi.

“Taşların önünde ağaç veya taş duvar bulunuyor”

Taşların kıbleye göre sabitlendiğini anlatan Muhtar Ali İhsan Beşik, “Taş yerindeyse kıbleye göre şekillendirilmiş. Taş yerinde değil ve sonradan gelme ise kıbleye göre ayarlanmış. Taşların önünde bir de ağaç var, namaz kılınırken insanların önünden geçilmemesi gerekiyor. Bu taşı yapınca kimse önünden geçmesin diye önüne bir de ağaç dikilmiş” diye konuştu.

"Genellikle erkekler kullanırdı"

Mahalle sakinlerinden 72 yaşındaki Emine Yüksel, namaz taşlarının genellikle bahçeden gelenlerin ibadetlerini yerine getirmek için kullandığını söyledi. Yüksel, “Günümüzde de kullanılıyor. Genelde erkekler dışarıda namaz kılar, onlar da burada olunca namaz taşını kullanırlar. Benim yaşım 72 ama ben bu gelenekleri hatırlamıyorum, bize söyleneni biliyorum” ifadelerine yer verdi.

Hüsnü Yücebaş da yıllar önce inşa edilen ve atalarından kalan evini restore ettiklerini ifade ederek, “İlk yapılışında namaz taşı bahçemizde vardı ama zamanla kayboldu. Şimdi ise taşımızı güzel bir şekilde güzelce ayarlayıp evimize ait bahçeye yerleştireceğiz” şeklinde konuştu.