Tehlikeli madde taşınmasında 'güvenlik danışmanı' zorunluluğu getirildi

Tehlikeli maddelerin karayoluyla taşınmasına ilişkin yapılan değişiklikle bu maddeleri taşıyanlarda 1 Ocak 2014 itibaren ‘Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi’ aranacak. 1 Eylül 2014 itibarıyla tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdamı veya tehlikeli madde güvenlik danışmanından hizmet alma zorunlu olacak.

İzinsiz tehlikeli madde taşıyanlara 500 lira idari para cezası uygulanacak ve söz konusu ihlal giderilinceye kadar taşıt güvenli bir alana park ettirilecek ve taşımanın devamına izin verilmeyecek. Tehlikeli madde taşımalarında mevcut düzenlemelere aykırı hareket edenlere 50 TL ile bin TL arasında değişen miktarlarda idari para cezaları verilecek. Bakanlıkça bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilen; gönderen, taşımacı, alıcı, yükleyen, paketleyen, boşaltan, dolduran, taşıt sürücüsü ve tank-konteyner veya taşınabilir tank işletmecilerine ilişkin olarak; 3 uyarma verecek. Uyarmalar başvurulması halinde para cezasına çevrilebilecek. Eğer başvuru olmazsa uyarmaların toplam sayısı 50'ye ulaşanların faaliyetleri durdurulacak.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Söz konusu yönetmelik, 30/11/2005 tarihli ve 5434 sayılı Kanun ile kabul edilen Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşmasına paralel olarak, hazırlandı. Bakanlık, böylece tehlikeli maddelerin insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile çevreye zarar vermeden güvenli ve düzenli bir şekilde kamuya açık karayoluyla taşınmasını sağlama; bu faaliyetlerde yer alan gönderenlerin, alıcıların, dolduranların, yükleyenlerin, boşaltanların, paketleyenlerin, taşımacıların ve tehlikeli maddeleri taşıyan her türlü taşıt sürücüleri veya operatörlerinin hak, sorumluluk, yükümlülük ve çalışma koşullarına ilişkin usul ve esasları belirledi.

Düzenleme Türkiye sınırları içerisindeki karayolları üzerinde yabancı plakalı taşıtlarla yapılan uluslararası taşımaları, 11/6/2009 tarihli ve 27255 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında yetki belgesi alma zorunluluğundan muaf olan ve kendi iştigal konusu ile ilgili özmal taşıtlarıyla tehlikeli madde taşımacılığı yapan veya yapacak kamu kurum ve kuruluşlarını, Türk Silahlı Kuvvetler (Jandarma Genel Komutanlığı dahil) adına yapılan, ancak silahlı kuvvetlerin doğrudan sorumluluğu veya danışmanlığı altında olmayan, ticari yükleniciler tarafından yapılan tehlikeli mal taşımacılığını da kapsıyor.

Taşımacılık sektöründeki yeni kurallara göre, tehlikeli maddeler kamuya açık karayolunda, bu Yönetmelik ve Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR) hükümlerine uygun olarak ekonomik, kontrollü, seri, güvenli, insan sağlığına zarar vermeden ve çevreye olumsuz etkisi en az olacak şekilde taşınacak. Tehlikeli maddelerin taşınmasında yer alan taraflar, hasar ve yaralanmaları önleyebilmek ve gerekirse bunların etkisini en aza indirebilmek için ön görülebilen risklerin yapısını ve boyutunu göz önünde bulundurarak bu Yönetmeliğe ve ADR hükümlerine uygun tedbirleri almak zorunda olacak. Tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınmasında; Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluş tarafından test edilip UN Numarası verilerek sertifikalandırılmış olan ambalajlar kullanılacak. Tehlikeli madde taşımacılığında ADR'de tanımlanan etiket, işaret ve turuncu plakaların kullanılması zorunlu olacak.

YETKİ BELGESİ SAHİBİ OLMA ZORUNLU OLACAK

Yönetmelik kapsamında taşımacılık faaliyetinde bulunacak gerçek ve tüzel kişiler, Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre zorunlu yetki belgelerinden herhangi birine sahip olmak zorunda olacak. Kendi faaliyetleri ile ilgili olarak özmal araçlarıyla ticari olmayan taşıma yapacak kamu kurum ve kuruluşlarının; tehlikeli madde taşımaları için bu Yönetmeliğe uymak kaydı ile Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında herhangi bir yetki belgesine sahip olmaları gerekmeyecek. Bu Yönetmelik ve ADR'ye göre tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığı alanında faaliyet gösteren; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner veya taşınabilir tank işletmecileri, bu faaliyet alanlarından biri veya birden fazlası için Bakanlığa başvurarak Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaları zorunlu olacak. Faaliyet Belgesinin düzenlenmesine ilişkin hususlar Bakanlıkça belirlenecek.

TAŞIT UYGUNLUK BELGESİ VE İZİN ALMA ZORUNLULUĞU

Bu Yönetmelik kapsamında taşıma yapacak yetki belgesi sahipleri ile kamu kurum ve kuruluşları, sınıfları belirlenen tehlikeli madde ve eşyaları taşıyabilmek için ilgili veya yetkili mercilerden izin almak zorunda olacak. Söz konusu izinler, izin alma tarihinden itibaren en fazla bir yıl geçerli olacak şekilde düzenlenecek.

TEHLİKELİ MAL TAŞIMACILIĞI SÜRÜCÜ EĞİTİM SERTİFİKASI ZORUNLULUĞU

Bu Yönetmelik ve ADR hükümlerine uygun olarak ulusal ve uluslararası karayollarında tehlikeli yük taşımacılığı yapacak şoförlerin, Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5) veya ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip olmaları zorunlu bulunacak. Taşımacılık faaliyetinde yer alan taraflar gönderenin, paketleyenin, yükleyenin, dolduranın, taşımacının, sürücünün, alıcının ve boşaltanın görev ve yetkileri de ayrı ayrı belirlendi.

MUAFİYET VE ÖZEL İZİN VERİLECEK HALLER

Bakanlık, tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığına ilişkin olarak "teknik gelişmeler nedeniyle taşınmasının ADR ve bu Yönetmelik kapsamı dışına çıkarılması gerektiğinin belgelenmesine bağlı olarak, bir tehlikeli maddenin taşınmasının talep edilmesi; gelişmiş teknolojilerle üretilen ve tehlikeli madde özelliği ihtiva eden yeni ürünlerin, UN numarası alma ve ADR'nin ilgili bölümüne dâhil edilme sürecinde, güvenlik tedbirleri alınmak suretiyle taşınmasının talep edilmesi bu çerçevede değerlendirileceği" esasları dahilinde; ADR ve bu Yönetmelik hükümlerinin bir kısmıyla ilgili muafiyet veya özel izin verebilecek.

GÜZERGAHLAR VE PARK YERLERİ

Tehlikeli madde yüklü taşıtların izleyeceği güzergahlar ve park yerleri şehirlerarası yollarda Karayolları Genel Müdürlüğü'nce, büyükşehir belediyesi sınırları ve mücavir alanı içerisinde ulaşım koordinasyon merkezlerince, il ve ilçe belediye sınırları ve mücavir alanı içerisinde il veya ilçe trafik komisyonlarınca,diğer yerlerde ilgili kaymakamlıklarca tespit edilecek.

TEHLİKELİ MADDELERİN TAŞINMASINDA ÖZEL KURALLAR

Tehlikeli madde taşımalarında ADR'nin yanı sıra uyulması gereken diğer özel kurallar ise şöyle olacak:

"-Patlayıcı madde ve gaz yüklü taşıtların, Türk boğazları bölgesindeki köprü ve tüp geçitlerden geçişlerine, ilgili valiliklerce, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün görüşü dikkate alınarak belirlenen usul ve esaslar dâhilinde izin verilecek.
-Karayolları üzerindeki tünellere ilişkin tünel kategorilerinin, ADR'ye uygun olarak belirlenmesi ve işaretlenmesi Karayolları Genel Müdürlüğü'nce yapılacak. Karayolları üzerindeki tünellerden tehlikeli madde taşıyan araçların geçişlerine ilişkin hususlar Bakanlık tarafından belirlenecek.
-Karayolu üzerindeki tünel geçişlerinde, bir taşıtta birden fazla farklı sınıfta tehlikeli madde taşınıyor ise bu tehlikeli maddelerden en yüksek tünel sınırlama koduna sahip tehlikeli madde sınıfının tünel kodu dikkate alınacak.
-Patlayıcı madde taşıyan taşıtların otoyol, çevreyolu, devlet yolu veya yetkili merciiler tarafından belirlenmiş güzergahlar dışında meskun mahaller içerisinde seyretmesine izin verilmez. Bu taşıtların; meskûn mahaller içerisindeki boşaltma noktalarına gitmesine trafik polisi veya zabıtası nezaretinde izin verilebilecek.
-Tehlikeli madde yüklü veya bu yükleri boşaltılmış ancak usulüne uygun şekilde temizlenmemiş taşıtların meskun mahallerde yükleme ve boşaltma süreleri hariç belirtilen park yerleri dışındaki alanlara park etmeleri yasak olacak.

DENETİMLER BAKANLIĞIN KONTROLÜNDE OLACAK

Bu Yönetmelik kapsamında yer alan faaliyetler Bakanlık denetimine tabi olacak. Bakanlık, valilikler (kolluk kuvvetleri), Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın sınır kapılarındaki birimleri ve Belediye Başkanlıklarının denetimden sorumlu zabıta birimleri bu Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli madde taşımaları konusunda denetimle görevli ve yetkili olacak. Bakanlık, uyarılmasına rağmen denetim görevini aksatanları ilgili ve yetkili mercilere bildirecek. Denetimle görevlendirilecek personelde en az lise veya dengi okul mezunu olma şartı aranacak.

YOL KENARLARINDA MOBİL DENETİM İSTASYONLARI

Bakanlık, görev ve yetkileri kapsamında, trafikte seyreden taşıtların kontrolleri için karayolları kenarlarında tesis edilen sabit veya mobil denetim istasyonlarında tehlikeli madde taşıyan taşıtların denetimini yapacak. Tehlikeli madde taşıyan taşıtların denetimleri ayrıca; ilgili kurumlardan karayolunda denetim yapma yetkisi bulunan diğer kamu kurum ve kuruluşlarına mensup personel tarafından da yapılacak.

TUTANAKLARI DÜZENLEMEYE GÖREVLİ VE YETKİLİ KILINANLAR

İdari para cezası karar tutanağı ve ihlal tespit tutanağı düzenlemeye yetkili ve görevli personel arasında yetkilendirilmiş Bakanlık personeli, trafik polisi, trafik polisinin görev alanı dışında kalan yerlerde rütbeli jandarma personeli, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın sınır kapılarında görev yapan Gümrük Muhafaza ve Gümrük muayene memurları ile bunların amirleri, belediye başkanlıklarının denetimden sorumlu zabıtaları yer alacak.

HER EKSİK BELGE İÇİN AYRI AYRI İDARİ PARA CEZASI

İzinsiz taşıma yapanlara 500 Türk Lirası idari para cezası uygulanacak ve söz konusu ihlal giderilinceye kadar taşıt güvenli bir alana park ettirilecek ve taşımanın devamına izin verilmeyecek.

Taşınan tehlikeli maddenin özelliğine uygun ve geçerli Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5) veya ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip sürücüleri istihdam etmeyen 500 TL, tehlikeli mal taşımacılığı sürücü eğitim sertifikası alma zorunluluğunu yerine getirmeyen sürücülere 200 TL idari para cezası verilecek.

Gerekli tedbirleri almayan göndericiye, bin TL, tehlikeli madde taşımacılığında ADR'de tanımlanan etiket, işaret ve turuncu plakaların kullanılması zorunluluğuna aykırı hareket eden göndericiye bin TL, taşıyıcıya 500 TL ve taşıt üzerindeki işaretleme eksiklikleri için sürücüye 100 TL idari para cezası uygulanacak. ‘Faaliyet Belgesi’ almadan faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilere, bin TL, tehlikeli madde taşıyan araçlarda gerekli belgeleri bulundurmayan göndericiye 500 TL, taşımacı tarafından sürücüye verilmek üzere hazırlanan yazılı talimat vermeyen gönderene, taşımacıya 250 TL, sürücüye 50 TL idari para cezası uygulanacak.

Taşıtlar için uygunluk belgesi bulundurmayan taşımacıya bin TL, taşıma izin belgesi bulundurmaya sürücüye 50 TL, Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Poliçesi olmayan taşımacıya 500 TL, tehlikeli madde güvenlik danışmanı çalıştırmayan işletmelere bin TL idari para cezası verilecek.

İdari para cezaları, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak.

AĞIR YAPTIRIMLAR İÇERİYOR

Eylemin başka bir suç teşkil etmesi halinde, söz konusu idari para cezası, diğer kanunlardaki suçların takibine ve cezaların uygulanmasına, Kanunda ve bu Yönetmelikte düzenlenen uyarma, geçici durdurma ve iptal gibi idari müeyyidelerin uygulanmasına engel teşkil etmeyecek.

Bakanlıkça bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilen; gönderen, taşımacı, alıcı, yükleyen, paketleyen, boşaltan, dolduran, taşıt sürücüsü ve tank-konteyner veya taşınabilir tank işletmecilerine ilişkin olarak; 3 uyarma verecek. Uyarmaların veriliş tarihinden itibaren ilgilinin 90 gün içerisinde Bakanlığa yazılı başvuruda bulunarak, verilen uyarmaların paraya çevrilebilmesi için her uyarmaya 79 Türk Lirası olmak üzere yetkili saymanlığa ödemede bulunduğunu bildirmesi ve bunu belgelemesi halinde uyarmalar kaldırılacak. Bu doksan günlük süre içinde müracaat edilerek paraya çevrilmeyen uyarmalar kaldırılmayacak. Bu ücret, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak.

Bu Yönetmeliğe göre kaldırılmayan uyarmaların toplam sayısı 50'ye ulaşanların faaliyetleri durdurulacak. Yapılan bütün faaliyet durdurma işlemleri, faaliyet durdurma işleminin ilgiliye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün sonra yürürlüğe girecek.

UZAKTAN TAKİP

Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli maddelerin, insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile çevreye zarar vermeden güvenli ve emniyetli bir şekilde karayoluyla taşınmasını sağlamak ve bu taşıtların karışabileceği muhtemel kazalara erken müdahale edebilmek, patlayıcı madde trafiğini takip edebilmek ve patlayıcının kaçağa çıkarılmasını önlemek amacıyla, gerektiğinde uzaktan takip sisteminin kullanılması zorunlu kılınabilecek.

TEHLİKELİ MADDE GÜVENLİK DANIŞMANI İSTİHDAM EDİLECEK

Gerçek veya tüzel kişilerden Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi 1 Eylül 2014 tarihine kadar aranmayacak. Bu tarihten sonra Faaliyet Belgesi olmayanların faaliyetlerine müsaade edilmeyecek. Tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdam etme veya tehlikeli madde güvenlik danışmanından hizmet alma zorunluluğu 1 Eylül 2014 tarihine kadar aranmayacak.

Karayolları Genel Müdürlüğünce, karayolları üzerindeki tünellere ilişkin tünel kategorilerinin ADR'ye uygun olarak belirlenmesi ve işaretlenmesi 31 Aralık 2014 tarihine kadar tamamlanacak. Yönetmelik 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girecek.