Düyun-u Umumiye binası kültür merkezi oldu

Osmanlı döneminde dış borçların ödenmesi amacıyla kurulan Düyun-u Umumiye İdaresi olarak kullanılan tarihi Kısacıkzade Konağı, Adana Ticaret Odası tarafından aslına uygun olarak restore edildi. Tarihi yapı, toplantı, sergi ve sanat galerileriyle kentin kültür sanat ortamından örnekler sunabilecek prestijli bir anıt binaya dönüştürüldü.

Kısacıkzade Konağı’nın açılışı, 5 Ekimde Adana’ya gelen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından gerçekleştirilmişti. Adana Ticaret Odası Başkanı Atila Menevşe, Osmanlı döneminde yaşanan acı bir olayın simgesel anıtı haline gelen binanın, toplantı, sergi ve sanat galerileriyle Adana'nın kültür ve sanat ortamından örnekler sunan prestijli bir anıt binaya dönüştürüldüğünü ifade etti. Adana Ticaret Odası’nın kuruluş tarihi olan 1894 yılından günümüze kadar geçen 119 yıldır sadece ekonomik konularda değil, tarihi ve kültürel alanda verdiği hizmetlerle Adana’ya katkı sunan her faaliyetin içerisinde yer aldığını vurgulayan Menevşe sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu yöndeki etkinliklerimizden birisi olan, Düyun-u Umumiye Adana Merkez binası olarak kullanılan Kısacıkzade Konağı’nın restorasyonunun Sayın Başbakanımız tarafından övgüye değer bulunması camiamız için son derece gurur ve mutlulukla karşılanmıştır. Böylelikle tarihimizin olumsuz bir dönemine vurgu yapmış olsa bile, geçmişe baktığımızda nereden nereye geldiğimize ışık tutan ve bugünlerin değerini daha iyi anlamamızı sağlayan bir anıt bina Adana Ticaret Odamızın katkılarıyla kentimize, ülke kültürümüze kazandırılmıştır.”

DÜYUN-U UMUMİYE NEDİR?
Hiçbir borç ödemesini yapamadığından alacaklılarıyla masaya oturan Osmanlı İmparatorluğu, 1879'da damga, alkollü içki, balık avı, tuz ve tütünden alınan vergi gelirlerini 10 yıl boyunca iç borçlar karşılığı olarak alacaklı Avrupa devletlerine bırakmasına rağmen, bu devletlerin tepkisiyle karşılaştı. Bunun üzerine 1881'de damga, alkollü içki, balık avı, tuz, tütün ve ipekten alınan vergilerin tüm geliri iç ve dış borçlara ayrıldı. Bu vergileri toplama ve alacaklılara ödeme görevi de Osmanlı’nın 20 Aralık 1881’de yayımladığı Muharrem Kararnamesi’yle kurulan Düyun-u Umumiye İdaresi’ne verildi. Ancak Osmanlı, mali sıkıntılar nedeniyle bu kurum kurulduktan sonra da dış borç almak zorunda kaldı.

Düyun-u Umumiye, yabancı devletlerin alacaklarını tahsil etmesi için halkın öz kaynaklarına bile el koyma izni verilen ayrıcalıklı bir kuruluştu. Osmanlı Devleti’nin dış borçlarının ödenmesi için kurulan ve yabancı devlet memurlarınca yönetilen Düyun-u Umumiye’nin genel merkezi bugünkü İstanbul Erkek Lisesi, Adana merkezi de yaklaşık yirmi yıl Adana’daki Kısacıkzade Konağı’nda faaliyet göstermiştir. Yani Düyun-u Umumiye adına vergi toplarken halka zulmeden, köylülerin tarlalarını yakan silahlı güçler bu binada görev yapmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nu yarı-sömürge seviyesine indiren Düyun-u Umumiye İdaresi’nin Yönetim Kurulu’nun 7 üyesinden biri Osmanlı, öbürleri borç veren ülke temsilcisi olmak üzere Avusturyalı, Hollandalı, İngiliz, Fransız, Alman, İtalyan üyelerden oluşuyordu. Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara hükümeti tarafından gelirlerine el konan Düyun-u Umumiye İdaresi, Lozan Anlaşmasıyla kapatıldı. Osmanlı borçları ise -Lozan öncesinde- imparatorluğu oluşturan ülkeler arasında paylaştırıldı. En büyük borç Türkiye Cumhuriyeti’ne düştü. Türkiye, Osmanlı borçlarının geri ödemesini ilk borcun alındığı 1854 yılından tam 100 yıl sonra 1954 yılında tamamlayabildi.