Amasya Protokolü'nün 94. yıl dönümü anısına konferans düzenlendi

Amasya Protokolü'nün 94.yıl dönümü anısına konferans düzenlendi. Saraydüzü Kışla Binası Milli Mücadele Müzesi ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen konferansa Amasya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Evsile konuşmacı olarak katıldı.

    Prof. Dr. Mehmet Evsile, Amasya'nın milli mücadelede önemli bir nokta olduğunu belirterek şunları kaydetti: “Damat Ferit Paşa Hükümeti'nin istifası üzerine, yerine yeni hükümeti kurmakla Ali Rıza Paşa görevlendirilmişti. Mustafa Kemal Paşa, Ali Rıza Paşa'ya hemen bir telgraf çekerek yeni hükümetin Erzurum ve Sivas kongrelerinde oluşan milli teşkilat ve amaçlara saygılı olmasını istedi. Bu durumda Kuvva-i Mil üyenin yardımcı olacağını bildirmiş, yeni hükümetin, meclisin açılıp denetim görevine başlamasına kadar milletin mukadderatıyla ilgili herhangi bir taahhüde girmemesini, barış konferansı için milli davayı kavramış, güvenilir delegelerin seçilmesini istemiştir.”

    Amasya görüşmelerinin 20-22 Ekim 1919 tarihleri arasında Temsil Heyeti adına başkan Mustafa Kemal Paşa, Hüseyin Rauf Bey ve Bekir Sami Beyle İstanbul Hükümeti adına Bahriye Nazırı Salih Paşa arasında cereyan ettiğini anlatan Evsile, Amasya Mülakatı olarak da anılan görüşmelerde anlaşmaya varılan konuları şu şekilde sıraladı: “Mondros Mütarekesi ile tespit edilmiş olan Türk vatanının bütünlüğünün ve istiklalinin sağlanması, fen, sanayi ve iktisadi alanlarda alınacak yardımların bağımsızlığımızı tehlikeye düşürmeyecek, milletimizin menfaatlerine zarar vermeyecek şekilde uzmanların tespitinden sonra meclisçe kabul edilmesi, Müslüman olmayan unsurlara siyasi hakimiyet ve sosyal dengemizi bozacak mahiyette ayrıcalıklar tanınmaması, Sivas Kongresi kararlarının öteki maddelerinin de Meclis-i Meb'usan'ca kabulü, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin hukuki bir teşekkül olarak kabulü ve Meclis-i Meb'usan'ın Anadolu'da emin bir yerde toplanması.”

    Görüşmelerin önemli sonuçlarına da değinen Prof. Dr. Evsile, “Erzurum ve Sivas Kongresi'nde teşkil edilen milli teşkilat ve Temsil Heyeti, İstanbul hükümeti tarafından resmen tanınmıştır. Sivas Kongresi kararları İstanbul hükümeti tarafından da kabul edilmiştir. Milli iradeyi hakim kılacak meclisin toplanması için seçimlerin yapılmasının kabul edilmesidir. Milli davaya karşı çekingen davranan birçok kimse, İstanbul hükümetine mensup bir bakanın Kuvva-i Milliye temsilcileri ile anlaştığını görünce tereddütleri ortadan kalkmış ve millî hareketin yanında yer almışlardır.” şeklinde konuştu.

    Konferansa, Amasya Valisi İbrahim Halil Çomaktekin, Garnizon Komutanı Tuğgeneral Mehmet Haluk Yıldızdan, İl Jandarma Komutanı Jandarma Albay Ünsal Ağaoğlu, İl Emniyet Müdürü Cemil Bayazıt, vali yardımcıları ve daire müdürleri katıldı.