Geçtiğimiz hafta, Nilüfer Belediyesi’nin sanata, kültüre ve sosyal yaşama olan katkılarına bir kez daha şahit oldum. Belediye başkanı Mustafa Bozbey ve gazeteci arkadaşlarla daha önce yaptığımız Akçalar gezisini hatırladım bir an. 8 bin 500 yıl önce o bölgede yaşayan bir halkın varlığına şahit olmuş ve hayrete düşmüştüm. Daha sonra Büyükşehir Belediyesi “burada ben araştırma yapacağım” diye kazılara el koymuştu… O tarihten itibaren ses seda kesildi… Umarım tarihi bölge korunmuş, kazılar devam etmiş ve buluntular koruma altına alınmıştır… Yakın zamanda oradaki gelişmeleri sizlerle paylaşmaya gayret edeceğim. Bu konuda ulaşan bilgileri de derlemeye başladım.

Konumuza dönelim. Onlarca kez gittiğim Gölyazı ile ilgili kitaplar şu an elimde; bırakamıyorum. Bilgi ve fotoğraflarla yöreyi bir kez de profesyonellerin gözünden tanıma fırsatı yakaladığım için kendimi şanslı hissediyorum.

Kitaplardan birinde, Nilüfer’in mahalle mahalle, köy köy arkeolojik envanteri yer alıyor. Prof. Dr. Mustafa Şahin öncülüğünde gerçekleşen çalışmada 44 yerleşim biriminin tarihi dökümü var. İnsanı tarihi yolculuğa çıkarıyor. Daha önce yayınlanan bu çalışmanın birinci cildi ise 23 mahalleyi kapsıyordu. Bir an akrabalarım var mı diye düşünüyor insan.

Bir başka kitap “Apolyont’un Sakinleri”… Mekan, bellek ve tarih… diye özetlenebilir… Eirini Kalogeropoulou Yalçın derlemiş… Belli ki atalarının  toprağından damıtılmış bilgiler dolu…

“Hepimiz kayıp memleketlerimize ağladık, ağlıyoruz. Fakat biz Apolyontlular, daha çok ağlıyoruz. Çünkü güzel bir memleket, -Doğu’nun Venedik’ini- kaybettik ve güzelliklerini yaşayamadık” diye başlıyor anlatmaya… Dostumuz…

Sonra hem Gölyazı’nın geçmişini inceliyor hem de mübadele insanlarının öykülerini anlatıyor. Kitabın sonunda ise 1831-32 yıllarını kapsayan Apolyont köyünün nüfus defterleri bulunuyor. İnanılmaz bir çalışma. İlmek ilmek örülmüş…

Bursa’nın geçmişinde kimler varsa hepsi orada. Şimdi Apolyont çevresinde yaşayan herkesin bu kitaptan edinmesi gerekiyor. Araştırmacıların, ‘Bursalıyım’ diyenlerin elinde olmalı…  Vatanlarından gitmek zorunda kalan bir halkın dedelerinin mezarları burada. Belki de barışı böyle sağlayabiliriz, konuşarak ve okuyarak… Çözümsüzlükleri bitirmek mümkün…

Sayın Mustafa Bozbey’in tanıtımını yaptığı ‘Gölyazı’yla ilgili diğer bir kitabın adı; “Nekropol Kazıları”… Gölyazı’ya henüz varmadan hemen sol taraftaki mezar alanında yapılan kazıların bir dökümü çıkarılmış… İlk bakışta kayalık bir alan gibi duran bölgenin altında onlarca mezar var. Yüzeye çok yakın bir şekilde defnetmişler ölülerini. Gidip görmüştüm. Mezarlardaki karbon izleri de çok belirliydi. Belki de yakmışlardı…

Prof. Dr. Mustafa Şahin ile Sinan Özbey’in öncülüğündeki çalışmada güçlü bir ekip var. Arkadaşımız Güney Özkılınç, Nurgül Çetin, Hakan Bay, Gonca Gülsefa, Fadime Yıldız, Murat Akın, Osman Ercan, Fatma Selbik, Leyla Çalışkan ile Aslıhan Akova bu çalışmaya katkı koydular. Hepinizi tebrik ediyorum…

Roma ve Bizans döneminden kalan onlarca eser olmalı altımızda. Belki rantiyeciler kazarken buluyorlar ve eserin üzerini betonla kaplıyorlar. Belki eserleri; lakabı gençliğinden bu yana ‘defineci’ olan bir adama götürüyorlar. Belki de o koca koca lahitleri Amerika’ya, Avrupa’ya kaçırıyorlar. O lahitleri Avusturya’da ‘açık artırmaya’ katılan ‘kral ailelerine’ satıveriyorlar… Ya da üzerine Mudanya’da olduğu gibi alışveriş merkezi de yapabiliyorlar… Çok yazık…

Nilüfer, arkeolojik kazılar sonucunda bir tarih kenti özelliği de kazandığına göre yerel yöneticilere çok iş düşüyor.

Gölyazı’nın altı tarihi eser/ bitirin yolları artık yeter!