Prof. Dr. Çetin: “Planlı sulama erozyonu önler”

Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mahmut Çetin, verimli tarım arazilerinin bilinçsiz sulamayla yaşanan erozyon sonucu yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını söyledi.

Prof. Dr. Çetin, dağıtım planlaması ile sulama kaynaklı erozyonun önüne geçilebileceğini kaydetti.

Kuraklıkla mücadele eylem planı kapsamında, Güney Yüreğir Sulama Birliği ve Çukurova Kalkınma Ajansı’nın (ÇKA) işbirliğiyle başlatılan “İklim Değişikliği ve Kuraklıkla Mücadelede Etkin ve Verimli Sulama Sistemleri Eğitimi Projesi” devam ediyor.

Eğitim amaçlı projeye konuşmacı olarak katılan ÇÜ Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahmut Çetin, Türkiye’nin su kaynakları, sulamada organizasyon, sulama birliğinin su yönetimindeki önemi ve fonksiyonu, su dağıtım teknisyenlerinin görevleri, drenaj ve tuzluluk ilişkisinin sulama ile ilişkisi” konularında bilgi verdi.

Sulama ve drenaj projelerinin aşamalarını etüt, proje, inşaat ve işletmeden oluştuğunu belirten Prof. Dr. Çetin, bu aşamalardan en önemlisinin ise işletme olduğuna dikkat çekti. Çetin, “Bir sulama projesinin işletme, bakım ve onarımı esasına uygun olarak yapılmalı. Aksi halde ilk üç aşama ne kadar mükemmel gerçekleşirse gerçekleşsin hedefe asla ulaşılmaz” dedi.

Sulamanın yapısı

Türkiye’deki sulamanın yapısından da bahseden Prof. Dr. Mahmut Çetin, sosyal, ekonomik, idari ve fiziksel koşullar nedeni ile farklı sulama organizasyonlarının ortaya çıktığını kaydetti.

Prof. Dr. Çetin şunları söyledi;

“Bazı sulama organizasyonlarının kendine özgü bir yasası yoktur. Bazı yasalarla ilişkilendirilerek idame ettirilmektedir. Bu sulama organizasyonları, halk sulamaları, yerel yönetim sulamaları, sulama kooperatifleri ve sulama birlikleri, kamu sulama organizasyonları olmak üzere 4 kategoriye ayrılır.”

Suyun alınma şeklinin önemi yok

Prof. Dr. Çetin, sulama ve drenaj şebekeleri işletmeciliği hakkında da açıklamalarda bulunarak, “Sulama sisteminin işletilme tekniğinde, suyun kaynaktan alınma şeklinin bir önemi yoktur. Öncelikle tesisin projesine uygun olmalı. Zaman ve mekan içinde elde edilen deneyimler dikkate alınmalı. İşletme talimatlarına uyulmalı. DSİ ve Sulama Birliği’nin kurumsal ilkeleri ile tesisten yararlananların talepleri göz önünde bulundurulmalı” diye konuştu.

Suyun planlı dağıtımı

Prof. Dr. Çetin, sulama sistemlerinin işletilmesinde; rotasyon yöntemi, talep yöntemi, şartlı talep yöntemi ve birim saha, birim su yöntemi olmak üzere başlıca dört yöntem bulunduğunu kaydederek, sulama projelerinde suyun planlı dağıtımının önemli olduğunu, bilinçsiz sulamanın hem israfa hem de erozyona yol açtığını dile getirdi.

Mahmut Çetin, Adana’da bitkisel üretiminde sulama faktörünün, tüm üretim etmenleri içinde en başta geldiğine işaret ederek, “Bölgede yağış rejiminin düzensizliği, özellikle bitki gelişme dönemini kapsayan ve kurak geçen yaz aylarında sulamayı zorunlu hale getirmektedir. Üreticilerdeki “çok su, bol ürün” şeklindeki yanlış anlayış çiftçileri aşırı sulamaya yönlendirmektedir. Bu şekilde yapılan sulamaların erozyona sebebiyet verdiği, toprağın yapısını bozduğu, arazide drenaj ve tuzluluk sorunu ortaya çıkararak bitkide verim kalitesinde düşmeye neden olduğu bilinmektedir. Suyun planlı dağıtımı ile toprak erozyonu, taban suyu problemi ve tuzluluk alkalik sorunları önlenmiş olur. Ayrıca şebekeden beklenen optimum fayda sağlanır” dedi.

Suyun tasarrufu mümkün

Prof. Dr. Çetin, bakım-onarım, personel ve çiftçilerin bilinçlendirilmesi ile özendirici ve teşvik edici tedbirlerle sulamada kullanılan suyun tasarrufunun mümkün olduğunu da vurguladı.

Eğitime katılan birlik çalışanlarına su dağıtım teknisyenlerinin görevleri hakkında da açıklama yapan Prof. Dr. Çetin şöyle devam etti;

“İşletme mühendisinin verdiği görevleri yapmak, işletme teknisyeninin direktiflerini arazide uygulamak, tesisleri korumak ve kollamak, sulama suyunun dağıtımını sağlamak, çiftçi ile sulama birliği arasında köprü görevi görmek ve suyun tarla başına kadar getirilmesi en önemli görevdir.”

Prof. Dr. Çetin, eğitim seminerinin sonunda Güney Yüreğir Sulama Birliği personellerinin sorularını da yanıtladı.