Mersin’deki Çerkesler, Büyük Sürgünün 152. Yılını Anacak

Mersin’de yaşayan Çerkesler, Kafkas halklarının Çarlık Rusyası’ndan sürgün edilmelerinin 152’nci yılında, acılarını unutmadıklarını düzenleyecekleri anma programıyla bir kez daha gösterecekler. Yaklaşık 1,5 milyon insandan 500 bininin yollarda yaşamını yitirdiği sürgün anısına denize çelenk bırakılacak.
Çerkesler, Büyük Sürgün’ün 152. yıl dönümünde, düzenleyecekleri anma programı ile atalarını anacak. Mersin Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yönetim Kurulu Üyeleri, Nobel Oteli’nde düzenledikleri basın toplantısı ile program hakkında bilgi verdiler. Dernek Yönetim Kurulu Başkanı Şamil Koç, yaptığı açıklamada, 152 yıl önce yaşanan acıları unutmayan tüm Çerkesler ve Çerkes dostlarına seslenerek, programın ayrıntılarını anlattı. Anma programının 21 Mayıs Cumartesi akşamı saat 20.30’da Özgecan Aslan Barış Meydanı’nda düzenleneceğini belirten Koç, programda Çerkesler, soykırım ve sürgün tarihçesi bilgilendirmesi, yitirilenler anısına Çerkesce dua okunması, mezarsız bırakılanlar için saygı nöbeti, direniş andının okunması, denize çelenk ve karanfil bırakılması etkinliklerinin yapılacağını söyledi.
“1,5 MİLYONDAN FAZLA İNSANDAN 500 BİN KAYIP VERİLDİ”
Çerkes sürgünü ile ilgili bilgi veren Koç, “Kuzey Kafkasyalılar, Rus imparatorlarının yüzlerce yıl süren saldırılarıyla büyük bir soykırıma uğradı. 21 Mayıs 1864’de Çar’ın muzaffer komutanı Grandük Mikhail’in, ‘Ya Rusya’nın içlerine dağıtılmayı kabul edersiniz, ya da ülkeyi terk edersiniz’ ültimatomu ile kitleler halinde ülkelerinden atıldılar. 1859-1866 yılları arasındaki ‘Büyük Sürgün’ döneminde Kafkasya’dan Adigeler ile Abazalar yüzde 80-85 düzeyinde, Ubıhlar tamamıyla, Oset, Çeçen ve Dağıstanlılardan da ayrı ayrı yüzde 5-10 oranlarında olmak üzere 1,5 milyondan fazla insan anayurtlarını terk etmek zorunda bırakıldı. Taman, Tuapse, Anapa, Tsemez, Soçi, Adler, Sohum, Poti, Batum limanlarında gemilere ‘istif edilen’ Kafkasyalılardan sağ kalanlar, Balkanlar’da Köstence, Burgaz, Varna, Anadolu’da ise İstanbul, Sinop, Samsun ve Trabzon limanlarına indirildi. Kafkas sürgünleri, Osmanlı Devleti’nin böylesine ani ve kitlesel göçlere hazırlıklı bulunmaması nedeniyle, çıkış limanlarında, yollarda ve ilk yerleşim yerlerinde fiziki uyumsuzluk, salgın hastalıklar, özellikle sıtma gibi nedenlerle 500 bin civarında kayıp verdiler. Dr. Şerafettin Mağmumi’nin 1910 yılında yazdığına göre, Kafkasların yayla havasından gelmiş 74 bin insanın, sıcaklığıyla meşhur Çukurova’ya yerleştirilmesi sonucu bir-iki yılda sayıları 4 binlere düştü” dedi.
Zorunlu göçlerin Kuzey Kafkasya halkları için tam bir yıkım olduğunu vurgulayan Koç, yerleştirildikleri bölgelerde, devlet tarafından kendilerine gösterilen arazileri o güne kadar yayla, otlak gibi şekillerde kullanmakta olan yerli halkla çatışmalara girmek zorunda kaldıklarını söyledi. Koç, “Başlarını sokabilecekleri evlerini yapmak, verilen arazileri ıslah etmek, ekip dikmek, kendi ihtiyaçlarını görebilir hale gelmek yıllarını aldı” diye konuştu.
Türkiye’de şu anda yaklaşık 3,5 milyon Kuzey Kafkasyalı nüfusu olduğunu dile getiren Koç, bunların en az üçte birlik kısmının da kendi dillerini konuşabildiklerinin altını çizdi. Koç, “Türkiye Cumhuriyeti’ndeki yasal örgütlenme olan Kafkas Kültür Dernekleri sayesinde Anavatan Kuzey Kafkasya’daki Çerkes yönetim birimleri ve halkı ile iletişim güçlendirilmeye çalışılmakta, dil kursu, halk dansları eğitimi başta olmak üzere, Çerkes geleneksel yaşam tarzı olan Khabze ile ilgili çalışmalar yapılmakta, arşiv ve kütüphaneler oluşturulup, Çerkes toplumunun varlığını sürdürebilmesi için gayret sarf edilmektedir. Her yıl geleneksel bir yas günü olarak anılmakta olan 21 Mayıs Çerkes Sürgünü anma etkinlikleri, bu yıl Mersin Özgecan Aslan Meydanı’nda halkımıza açık bir organizasyon olarak gerçekleştirilecektir. Yaşadığımız acılar ve sebeplerinden ders çıkarılarak, dünyanın daha mutlu insanların yaşadığı bir yer haline geleceğine ilişkin ümitlerimizle teşekkür ederim” şeklinde konuştu.