Yüzde 30’u ihracata giden Tadiki'yi don ve yağmur vurdu, üretici zarar etti

Türkiye’de yılda ihraç edilen 60 bin ton kirazın yüzde 30’unu tek başına karşılayan Sultandağı ilçesinde geçen yıla göre yüzde 30 rekolte düşüklüğü ve verim kaybı yaşanıyor. Üretici, kilosunu 2,5 liraya malettiği ürününü 1 ile 3 lira arasında satıyor.

Dünyaca ünlü Afyonkarahisar Sultandağı kirazı iki yıl önce yapılan çalışmalar sonrasında 'Tadiki' markasını aldı. Yılda üretilen 50 bin ton kirazın yüzde 60’ı ihraç ediliyor. Suldandağı bölgesinde yetişen ve birçok ülkeye ihraç edilen Tadiki ismini alan kiraz rengi, kokusu ve aroması nedeniyle yurtdışından da oldukça talep görüyor.
Ancak bölgede bu sene çiçeklenme mevsiminde yaşanan don, kar yağışı nedeniyle rekolte geçen yıllara göre yüzde 30 daha düşük. Bu sene aşırı yağıştan dolayı çatlama ve mantar hastalığı kirazda çürümeye neden oldu. Bölgedeki üreticiler dünyaya pazarladıkları Tadiki’den bu sene umduklarını bulamadıklarını, zarar ettiklerini belirtiyor. Geçen yıl ihracatçı firmaların akın ettiği ve kilosunu 5 liradan alım yaptığı Tadiki’ye bu sene pek talep yok.

'ÜRETİCİ BORCUNU ÖDEYEMEYECEK'

Hem üreticilik hem de komisyonculuk yapan Fikret Özbabalık, normal yıllara göre rekoltenin yüzde 30 düştüğünü, don ve aşırı yağışların bunda etkili olduğunu söyledi. Pazar olayının daraldığını, ihracatçı firmaların da pek gelmediğini ifade eden Özbabalık, "Kirazın raf ömrü azaldığından firmalar pek sıcak bakmıyor. 1 lira ile 3 lira arasında kiraz alımı yapılıyor. Bu da maliyetlerin çok altında. Üretici para kazanamıyor, bu seneki masraflarını çıkaramayacak durumda. 3 liraya ürünün ancak yüzde 30’unu verebiliyor,ş geri kalanını meyve suyu fabrikalarına ya da şoklamaya gidiyor." dedi.
Üreticinin, ortalama 2 liraya ürün sattığını ifade eden Özbabalık, üreticinin para kazanması için 5 liranın üzerinde olması gerektiğini, bu sene birçoğunun borcunu ödeyemeyecek durumda olduğunu anlattı. Özbabalık, "Şu anda toplama için işçi maliyeti budama, sulama, gübreleme, ilaç masrafı, ilaç attırma, nakliye, mazot, maliyetini hesap ederseniz bir kilogram için 2,5 lira masraf ediyoruz. Bu sene itibariyle damlama sulama sisteminden dolayı su maliyeti de var." diye konuştu.

'KİRAZI SULTANDAĞI ÜRETİYOR, FİYATI BAŞKASI BELİRLİYOR'

Özbabalık, Sultandağı’nda kiraz üreticisinin sıkıntılı olduğunu ifade etti. Kendisinin ürettiği kirazın fiyatını başkasının belirlediğini belirten Babalık, sözlerini şöyle sürdürdü: "Kendisi üretiyor ama alanlar başka yerde işlediği için kirazın katma değeri burada kalmıyor. Kirazı üreten değil ama işleyenin kar etmesi durumunun değişmesi için her kesim üzerine düşeni yapmak zorundadır."

3 BİN ÜRETİCİ VAR

Dünyaca ünlü Afyonkarahisar Sultandağı kirazı iki yıl önce yapılan çalışmalar sonrasında Tadiki markasını aldı. Yılda üretilen 40 bin ton kirazın yüzde 60’ı ihraç ediliyor. Türkiye’nin kiraz ihracatı yılda 60 bin ton civarında. Sultandağı, ülke ihracatının yüzde 30’unu karşılıyor. Her ihraç edilen üç kirazdan birisi tadiki kirazı olarak yurtdışına gidiyor. Sultandağı’nda 3 bine yakın kiraz üreticisi 22 bin hektarlık alanda kiraz üretimi yapıyor. Tadiki, büyük zincir marketlerde de yerini almaya başladı.