Bizim devlet aygıtını yöneten bürokratların kötü bir huyu var. Bir yenilik geliştiğinde, o iş çığırından çıkana kadar bir düzenleme yapmaz, bekler, izler ve sonunda ABD ve AB standartlarının da üstünde, abartılı ve içinden çıkılamayacak bir yönetmelik yayımlayarak sektörü kilitlenme noktasına getirirler. Yani işler el yordamıyla ilerliyor ama o el yordamıyla ilerleme genelde sektörü 'mıncıklama' şeklinde oluyor.

 

Drone konusu

Sektör temsilcileriyle görüşme, bilgi ve fikir alma gibi bir alışkanlığı olmayan bu arkadaşlar, 'ben yaptım oldu' mantığıyla yasakçı bir düzenleme yapıp, sonrasında gelen şiddetli itirazlara da, bolca; fakat, ama, lakin içeren cevaplar verirler. Genel prensipleriyse, sektörü düzenleyip akışkan hale getirmeye kafa yormak yerine, direkt 'aman risk almayalım, sonra başımıza bir iş gelir' mantığıyla 'yassak kardeşim' demektir.

Geçmişte radyo yayınlarının yasaklanması, telif hakları konusu gibi alanlarda yapılan benzer uygulamalar yüzünden bugün hala sektör temsilcileri bu işleri çözmek için uğraşıyorlar. Her sektörden bu örnekleri çoğaltmak mümkün.

Bugünlerde ise Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün (SHGM) drone kullanıcıları için çıkardığı ve sürekli yeni eklemelerle daha da zorlaştırdığı yönetmelik gündemde.

Bu işi de, bazı sorumsuz kullanıcıların hava trafiğini tehlikeye atmasının ve drone ile röntgenciliğe soyunmasının tetiklediğini de belirtelim. Yapılan haberlerle kamuoyunda yükselen endişeler üzerine SHGM de alelacele bir düzenlemeye gitti.    

 

İHA değil drone

Öncelikle işin adını da yanlış koydu SHGM çünkü bütün dronları İHA olarak tanımladı. Oysa İHA denilen insansız hava araçları, genellikle askeri alanda kullanılıyor. Dronlara kıyasla çok daha farklı bir yapıda, büyükte ve ağırlıkta olan bu cihazlarla drone olarak tabir edilen cihazları aynı kefeye koymak elma ile armutları aynı kefeye koymanın da ötesinde bir yanlış.

 

Baştan tanımı yanlış koyan SHGM, çıkardığı yönetmelikte de inanılmaz şartları ortaya koyarak insanlara adeta 'drone falan kullanmayın kardeşim. Ne kadar çok uçarsanız bizim için o kadar sıkıntı çıkar' diyor.

 

Mesela yönetmelik ilk çıktığında, drone uçurabilmeniz için SHGM'nin sistemine kayıt olmanız yeterliydi. Binaların yakınında, insanların üzerinde uçuş yapmak istediğinizde ise çekim yapacağınız yerin en büyük mülki amirinden izin alınması şartı vardı. Sonra SHGM yönetmelikte revizyona giderek, benden de izin alacaksınız dedi. Tabi bir de en az 5 gün önceden başvurulmak şartıyla. İşleyişte bu 5 gün şartına uyulması çok zor. Hava şartlarının öngörülememesi ve gelen son dakika taleplerinin karşılanabilmesi düşünüldüğünde ise neredeyse imkansız. SHGM'nin, başvuruda bulunacaklardan talep ettiği formda, gerçek bir uçak kadar detaylı uçuş planı ve teknik veriler istemesi gibi konulara hiç girmiyorum bile.

 

Sigorta ve eğitim

Drone ile ticari çekimler yapanlar içinse durum daha da karmaşık. Mesela çekim yapabilmeniz için, üçüncü şahıslara zarar verme olasılığınıza karşı sigorta yaptırma zorunluluğunuz var. Çok güzel lakin henüz ülkemizde bu sigortayı yapan bir şirket yok. İstanbul'da bir sigorta acentesi, bu işi Almanya'daki bir sigorta şirketi üzerinden çözüyor. Ne güzel değil mi, hiç bir altyapısını hazırlamadan 'ben yaptım oldu' mantığıyla bu maddeyi yönetmeliğe yazıp geçiyor SHGM.

 

İşin bir de eğitim boyutu var. SHGM dronları ağırlıklarına göre İHA0 ve İHA1 olarak tanımlamış ve buna göre 2 ve 4 gün süren eğitim programı hazırlamış. İlk bakışta bu da çok güzel ama hazırlanan müfredata baktığımda ağzım açık kaldı. Bir an, herhalde ordudan atılan FETÖ mensubu pilotların yerine drone pilotlarını alacaklar diye düşündüm. Drone kullananların hiç bir işine yaramayacak gereksiz bilgilerle dolu ağır bir program. İşlerin bu noktaya gelmesinde pilotluktan drone kullanıcılığına terfi eden! Ve SHGM'de kontağı olan bazı eski pilotların lobi çalışmalarının da etkili olduğu konuşuluyor.

Bu arkadaşlar, herkesin bu işi yapabiliyor olmasından hatta görüntüleme konusunda onları geçmesinden ciddi rahatsızlık duyuyorlar. Tabi bu noktada haklı olarak 'e kardeşim bir düzenleme yapılmasın mı? Böyle herkes kafasına göre takılsın mı?' Şeklinde itirazlar olabilir. Elbette bir kayıt altına alma süreci ve düzenleme olmalı ama değerli SHGM yöneticileri, vur deyince öldürmeyin be kardeşim.