Hava Durumu
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

Demokrat Parti tarihi

Yazının Giriş Tarihi: 15.05.2016 02:06
Yazının Güncellenme Tarihi: 15.05.2016 02:06

14 Mayıs günü iktidara gelişinin 70 yıldönümü kutlanıp 5 Ocak 1946 yılında kurulmuş olarak bilinse de Demokrat Parti'nin kökenleri, 1902 yılında yapılan Jön Türkler kongresine kadar uzanır. Bu kongrede Jön Türkler, merkezi otoritenin güçlü olmasını savunanlar ile liberal bir yönetim biçimini savunanlar şeklinde ikiye ayrılmıştı. Birinci grup Ahmet Rıza liderliğinde İttihat ve Terakki adını aldı. İkinci grup Prens Sabahattin çevresinde toplandı ve Osmanlı Ahrar Fırkası'nı oluşturdu. İttihat ve Terakki anlayışı I. Dünya Savaşı ve ardından başlayan Kurtuluş Savaşı yıllarında TBMM'de Birinci grup ve sonradan Halk Fırkası'nı en sonunda da Cumhuriyet Halk Partisi'ni ortaya çıkardı. İkinci Grup, Ahrar, Hürriyet ve İtilaf ile cumhuriyetin ilanı sonrası Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest Cumhuriyet Fırkası adlarıyla partileşti. İşte 1946'da kurulan Demokrat Parti bu İkinci Gruptan nüvelenmiş ve sonunda doğmuştur. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest Cumhuriyet Fırkası, henüz cumhuriyet devrimlerinin tam oturmadığı aşamalarda ortaya çıktığı için, demokratik hayatın birer parçası olamadılar ve tarih sayfalarındaki yerlerini aldılar.

Demokrasi şehitleri dediğimiz anda akla gelen ilk üç isim Şüphesiz Merhum Başvekil Adnan Menderes, Hasan Polatkan, Fatin Rüştü Zorlu'dur. 16 Eylül 1961 de idam edilen Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu ile 17 Eylül 1961’de idam edilen Adnan Menderes ve arkadaşlarının adlarını yaşatmak asli görevimiz olmalıdır. Adnan Menderes, Atatürk tarafından Milletvekili olması istenen değerli bir şahsiyetti. Türkiye’de demokrasi ve özgürlüklerle ilgili verilen tüm mücadeleleri farklı görüş açılarında olsa da yaşama imkanı ve kendisini ifade etmek fırsatı tanımak gelecek demokrasisi adına sahip çıkmamız gereken bir değerlendirme yöntemi olmalıdır. Her şeye, her duruma ve her olaya sadece kendi penceremizden ve kendi bakış açımızdan bakmamız tek başına bir şey ifade etmez.

Türkiye Cumhuriyetinin ilk sivil Cumhurbaşkanı Merhum Mahmut Celal Bayar’dır. Demokrat partinin ilk genel başkanı ve Atatürk'ün son Başbakanıdır. Ömrü mücadele ile geçmiş istiklal savaşı ve Demokrasi kahramanıdır.1883 yılında Bursa Gemlik İlçesine bağlı Umurbey köyünde doğmuştur. 1908 yılında İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne katıldı. 1918 yılında Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti'ne girdi. 1913 yılı sonunda İzmir'e gelen Celâl Bayar, İttihat Terakki Cemiyeti'ne katmak için spor yapan ve aralarında Adnan Menderes'in de olduğu Altaylı gençleri davet etti ve 1914 yılının 16 Ocak tarihinde Altay Spor Kulübü fiilen kuruldu. Celâl Bayar, Şark İdadisinde faaliyet gösteren Altay'ın kuruluşu için para yardımında bulundu.

12 Ocak 1920'de toplanan son Osmanlı Mebusan Meclisi'ne Saruhan Sancağı milletvekili olarak katıldı. Millî Mücadele'nin başlaması ile birlikte Anadolu'ya geçerek bu harekete fiilen Galip Hoca olarak katıldı. Bu mücadelenin kazanılması sırasında Batı Anadolu'da faaliyet gösterdi. Aynı zamanda 1. Dönem TBMM'nde Saruhan (Manisa) Milletvekili olarak görev aldı. 1921'de İktisat Vekili oldu. Bayar, Lozan Barış Konferansı'na müşavir göreviyle katıldı. 1923 seçimlerinden sonra 2. Dönem TBMM'ye İzmir Milletvekili olarak girdi. Yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda mücadele adamı, politikacı ve iktisatçı olarak temayüz etti. Hindistan Müslümanlarının Türk İstiklal Harbine yardım olarak aralarında toplayıp gönderdikleri altınları kullanarak, 1924 yılında Mustafa Kemal'in emriyle Türkiye İş Bankası'nı kurdu ve bu Banka'nın ilk Umum Müdürü oldu. 1932-1937 tarihleri arasında İktisat Vekilliği, 1937-1939 yılları arasında Başvekillik yaptı. 1943 yılına kadar İzmir Milletvekili olarak siyasi hayatını sürdürdü.

Celal Bayar, her ölüm yıl dönümünde, Gemlik’teki Umurbey Anıt Mezarı başında anılır. Çok partili siyasi hayata geçilmesi üzerine 1946 yılında arkadaşları ile birlikte Demokrat Parti'yi kurdu ve başkanlığına getirildi. Demokrat Parti genel başkanı Celal Bayar'ın, 1948 yılında, dönemin "Milli Şef"i İsmet İnönü'nün demokratik seçimlere izin vermesi için "Devr-i Sabık yaratmayacağız" (yani iktidara geldikten sonra yapılan yanlışların ve yolsuzlukların hesabını sormayacağız) demesinden sonra bazı DP’liler partilerinden istifa ederek, 19 Temmuz 1948'de Mareşal Fevzi Çakmak önderliğinde, Osman Bölükbaşı ile birlikte Millet Partisi'ni kurdular. Demokrat Parti'nin 1950 seçimlerini kazanmasından sonra aynı yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin üçüncü Cumhurbaşkanı seçilince Cumhuriyet tarihimizin ilk sivil cumhurbaşkanı oldu.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.