Hava Durumu
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

Demir eksikliği anemisi

Yazının Giriş Tarihi: 29.04.2017 00:02
Yazının Güncellenme Tarihi: 29.04.2017 00:02

Halsizlik, çabuk yorulma, üşüme, solukluk, bir şeye dikkatini vermekte zorluk, baş ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı, saç dökülmesi, saçlarda matlaşma ve kırılma, tırnaklarda kırılma, incelme ve tırnak yatağının çökmesi, dilde ağrı veya acı, dilin parlak kırmızı görünüm alması, ağız köşelerinde çatlaklar, yutma güçlüğü, iştahsızlık, enfeksiyonlara sık yakalanma...

Tüm bunların nedeni dokulara ve kaslara yeterince oksijen taşınamaması olabilir. Kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve vücuda oksijen taşımasında görev alan hemoglobin adı verilen bir proteinin vücut tarafından üretilebilmesi için demire ihtiyaç vardır. Bu kadar önemli bir görevi olmasına rağmen sağlıklı bir erkeğin vücudundaki toplam demir miktarı 3,5 gram, kadında ise 2,5 gram kadardır. Bu miktarların yaklaşık üçte biri vücutta depo edilmiş şekildedir. Vücuttan günde ortalama bir gramın binde biri kadar demir kaybedilir. Gıdalarla alınan günlük demir miktarı, günlük kaybın on ile on beş katıdır ama ince bağırsakların jejunum adı verilen kısmından emilerek kana geçen kısım sadece günlük kayıp kadar, yani bir gramın binde biri kadardır. Demir depoları azaldığında emilim miktarı da artar. Böylece demir dengesi sağlanmaya çalışılır. Demir kaybı kadınlarda adet günlerinde iki kat, gebelik ve emzirme döneminde üç kat fazladır. Bu duruma ek olarak beslenme de yetersiz olursa demir eksikliği ortaya çıkar.

Kırmızı et başlıca demir kaynağı olup emilimi için mide asidine ihtiyaç yoktur. Sakatat ürünlerinde ve yumurtada da demir bulunur. Beyaz ette yeterince demir yoktur. Yeşil sebzelerde ve kuru meyvelerde de demir bulunur. Bitkisel ürünlerle alınan demirin emilmesi için mide asidi gereklidir. Beslenme yeterli olsa bile yemekten hemen sonra içilen çay ve kahve demir emilimini azaltır. Kalsiyum içeren gıdalar örneğin süt ve süt ürünleri de demir içeren gıdalarla birlikte alınırsa demirin emilimi azalır. C vitamini ise demir emilimini arttırır.

Erişkin bir erkekte veya menopoz sonrası bir kadındaki demir eksikliğinin en önemli sebebi ise sindirim sisteminden bazen sinsi bazen de belirgin bir şekilde kan kaybedilmesidir. Midenin bir kısmının ameliyatla alınmış olması mide asidi üretimini azalttığı için demir eksikliğine neden olabilir. Bazen midedeki helikobakter pilori enfeksiyonu demir eksikliğine neden olabilir. Kronik böbrek yetersizliğine bağlı olarak hemodiyaliz uygulanmakta olan hastalardaki demir eksikliğinin birden çok nedeni vardır. Barsak parazitleri demir eksikliğinin nedeni olabilir.

Çeşitli nedenlerle demir eksikliği olsa bile başlangıç dönemlerinde vücut hem gıdalarla alınan demirin emilimini arttırır, hem de demir depoları vücudun demir ihtiyacını karşılamaya çalışır. Bu süreçte demir eksikliğine ait belirtiler olmayabilir. Yıllarca sürebilen bu süreçte bazen vücut kansızlığa uyum sağlamaya çalışır, hatta bazı hastalar ileri evrelere kadar kansız olduklarını fark edemezler. Demir depoları iyice boşaldıktan sonra kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin iyice azalır. Yani demir eksikliği kansızlığı olur.

Demir eksikliğinin anlaşılması için basit kan tetkiklerinin yapılması yeterlidir. Tedavisi de hekim tarafından belirlenmelidir. Tanı doğru olsa bile demir ilaçlarının kontrollü şekilde sürdürülmesi gerekir. Yeterince uygun süre kullanılmazsa düzelme olmaz. Kontrolsüz bir şekilde gereğinden uzun süre kullanılan demir ilaçları ise özellikle kalp ve karaciğerde birikerek kalp yetmezliği ve karaciğer sirozuna neden olabilir.

Demir eksikliği bir hastalığın değil bir sonucun adı olup altta yatan asıl nedenin de bulunması gerekir. Menopoz öncesi dönemdeki kadınlarda demir eksikliği çok büyük bir ihtimalle fizyolojik yani doğal nedenlere bağlıdır. Erişkin erkeklerde ve menopoz sonrası kadınlarda ise demir eksikliğinin doğal olmayan nedenlerini araştırmak şarttır. Özellikle sindirim sistemine ait bazen basit ama bazen de çok ciddi nedenler bu kişilerdeki demir eksikliğinin nedeni olabilir. Bu nedenle altta yatan nedeni bulmadan örneğin yetmiş yaşındaki bir erkeğin kan hapı adı altında ilaç kullanması son derecede hatalıdır. Bazen de demir eksikliğine çok benzeyen bazı kansızlık türlerinde kan hapı adı altında ilaç kullanılması fayda yerine zarara neden olur. Örneğin demir eksikliğine benzer belirtileri olan Talasemi taşıyıcılığı Türkiye'de hiç de seyrek rastlanan bir hastalık değildir.

Sevgi ve saygılarımla.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.